Page 45 - Microsoft Word - KE CHUYEN DANH NHAN VIET NAM....doc
P. 45
Cuèi cïng, bµi cña M¹c §Ünh Chi xong tr−íc, mµ Mçi khi kh«ng ph¶i vµo chÇu vua Nguyªn, M¹c
ý tø l¹i cao diÖu h¬n bµi cña sø Cao Ly. Vua Nguyªn §Ünh Chi th−êng c−ìi lõa rong ch¬i c¸c phè, võa
xem xong gËt gï, khen m·i vµ phª tõ ch÷ “y” («i!) ®Ó xem phong c¶nh, võa ®Ó xem c¸ch lµm ¨n cña
trë xuèng bèn ch÷: “L−ìng quèc Tr¹ng nguyªn". ng−êi Nguyªn thÕ nµo.
* Mét lÇn, ®ang m¶i ng¾m c¶nh hµng phè, M¹c
* * §Ünh Chi ®Ó mÆc con lõa ®i nghªnh ngang ë gi÷a
Tõ bao ®êi nay, tiÕng nãi ng−êi ViÖt vèn rÊt ®−êng, nªn va ph¶i mét ng−êi c−ìi ngùa ®i phÝa
th¸nh thãt, dÔ nghe. ThÕ mµ, ng−êi Nguyªn l¹i tr−íc. Ch−a kÞp xin lçi, ng−êi kia ®· quay l¹i trîn
chª tiÕng nãi cña sø bé ta lÝu rÝu nh− chim chÝch, m¾t hÐt lªn:
míi ®äc giÔu r»ng: Xóc ng· kþ m·, §«ng di chi nh©n d·, T©y di
Quých tËp chi ®Çu ®µm Lç luËn, tri chi vi tri chi nh©n d·.
chi, bÊt tri vi bÊt tri, thÞ tri. NghÜa lµ:
NghÜa lµ: Va ph¶i ngùa ta c−ìi, ng−¬i lµ rî ph−¬ng §«ng
Chim chÝch tô ®Çu cµnh, ®äc s¸ch LuËn ng÷, hay rî ph−¬ng T©y ;
biÕt, nãi lµ biÕt, kh«ng biÕt nãi lµ kh«ng biÕt, Êy B¾t ®Çu tõ ch÷ “§«ng di...” trë ®i, ng−êi nµy
lµ biÕt. dïng ch÷ trong s¸ch M¹nh tö, cã ý khinh rÎ, coi
C©u nµy dïng toµn ch÷ trong s¸ch LuËn ng÷, M¹c §Ünh Chi lµ kÎ man di, mäi rî.
M¹c §Ünh Chi kh«ng võa, còng dïng toµn nh÷ng M¹c §Ünh Chi thÊy th¸i ®é ng−êi nµy xÊc x−îc,
ch÷ trong s¸ch M¹nh tö ®Ó ®èi l¹i: kÎ c¶ nh− vËy, bùc l¾m, míi dâng d¹c ®¸p l¹i:
Oa minh tr× th−îng ®éc Ch©u th−, l¹c d÷ thiÓu ¸t d− thõa l−, Nam ph−¬ng chi c−êng d−, B¾c
nh¹c l¹c, l¹c d÷ chñng nh¹c l¹c, thôc l¹c? ph−¬ng chi c−êng d−?
NghÜa lµ: NghÜa lµ:
Õch kªu trªn bê ao, ®äc s¸ch M¹nh tö, vui cïng Ng¨n lõa ta ngåi, hái ng−êi ph−¬ng Nam m¹nh
Ýt ng−êi vui nh¹c, vui cïng nhiÒu ng−êi vui nh¹c, hay ng−êi ph−¬ng B¾c m¹nh?
®»ng nµo vui? B¾t ®Çu tõ ch÷ “Nam ph−¬ng” trë ®i, «ng dïng
C©u nµy cã ý chª sù hiÓu biÕt cña ph¸i bé triÒu ch÷ trong s¸ch Trung dung. C©u nµy, lêi lÏ ngang
Nguyªn nh− Õch ép ë trong ao. ThÕ lµ vá quýt dµy tµng, ý nãi r»ng ng−êi ph−¬ng B¾c ch−a ch¾c ®·
cã mãng tay nhän. Ng−êi Nguyªn biÕt lµ d¹i, m¹nh h¬n ng−êi ph−¬ng Nam, h·y cø ®îi ®Êy,
kh«ng d¸m tá vÎ chª bai, bØ b¸ng n÷a. ch−a biÕt “mÌo nµo c¾n mØu nµo".
43 44
