Page 87 - Microsoft Word - KE CHUYEN DANH NHAN VIET NAM....doc
P. 87
lµm quan tr¶i th¸ng ®Õn chøc Th−îng th−, ThiÕu ®øc nghiÖp ®Òu kh«ng kÐm cæ nh©n", mµ «ng cßn
phã, §¹i häc sÜ §«ng c¸c, bËc TÓ t−íng, t−íc Liªm lµ mét vÞ tÓ t−íng hÕt lßng v× d©n, v× n−íc. Phan
QuËn c«ng. Huy Chó ®· nhËn xÐt: “(NguyÔn Quý §øc)... lµm
N¨m 1690, NguyÔn Quý §øc gi÷ chøc Ch¸nh sø tÓ t−íng m−êi n¨m, chÝnh sù khoan hËu... cÊm
sang triÒu ®×nh nhµ Thanh. N¨m 1697, cïng Lª Hy viÖc phiÒn hµ, tha cho ng−êi trèn tr¸nh vµ thiÕu
tham gia To¶n tu quèc sö vµ biªn so¹n xong s¸ch thuÕ, bít t¹p dÞch, gióp nhµ n«ng, d©n ®−îc ¬n
ViÖt sö ký b¶n kû tôc biªn. ¤ng còng tõng ®øng ra nhê". Vò Ph−¬ng §Ò còng cho r»ng «ng “xøng
tu t¹o Quèc Tö Gi¸m, dùng thªm nhiÒu bia tiÕn sÜ ®¸ng lµ bËc bÒ t«i x· t¾c... biÕt lÊy tµi ®øc trÊn
vµ d¹y häc nhiÒu n¨m ë tr−êng Gi¸m. phôc thiªn h¹". Ch¼ng thÕ mµ ng−êi d©n thêi Êy
Thêi gian cßn d¹y häc ë tr−êng Gi¸m, cã h«m vÉn th−êng truyÒn tông c©u: “TÓ t−íng Quý §øc,
«ng ngåi ë nhµ Minh Lu©n trong Quèc Tö Gi¸m, thiªn h¹ yªn vui".
cïng c¸c quan ra ®Ò bµi cho c¸c sÜ tö tËp b×nh v¨n.
BÊt ngê nghe tiÕng mät nghiÕn cét nhµ, «ng ngÉu 3. Phôc chÕ th¬ vua
høng ng©m mét c©u r»ng: S¸ch H¸n sö cña Trung Quèc cã kÓ l¹i c©u
- Khai th«ng khæng khiÕu hiÒn nh©n trÝ? chuyÖn r»ng: H¸n Cao tæ L−u Bang cã mét vÞ t−íng
NghÜa lµ: tªn lµ V−¬ng L¨ng, V−¬ng L¨ng lµ ng−êi rÊt tµi
- Khai th«ng lç khiÕu lµ tµi trÝ cña bËc hiÒn triÕt? giái vµ trung nghÜa. H¹ng Vò ë n−íc Së, lµ kÎ thï
Lóc Êy, cã «ng Th¸m hoa hä Vò ®èi l¹i nh− sau: kh«ng ®éi trêi chung víi L−u Bang, thÊy V−¬ng
Hãa dôc c«n trïng t¹o hãa nh©n L¨ng cã tµi nªn rÊt muèn thu phôc, bÌn b¾t mÑ cña
NghÜa lµ: V−¬ng L¨ng giam vµo trong phñ cña m×nh. Khi
Ch¨n nu«i s©u bä lµ lßng nh©n cña trêi ®Êt V−¬ng L¨ng sai sø gi¶ ®Õn xin H¹ng Vò tha cho
MÊy vÞ quan ë ®ã b×nh r»ng c©u cña quan mÑ, th× H¹ng Vò bøc bµ ph¶i dô V−¬ng L¨ng vÒ víi
th¸m NguyÔn Quý §øc lµ khÈu khÝ mét vÞ tÓ m×nh. Bµ mÑ nhÊt quyÕt kh«ng chÞu nghe theo, lóc
t−íng ®em tµi ®øc trÊn phôc thiªn h¹. Cßn c©u tiÔn sø gi¶ vÒ, bµ dÆn sø gi¶ b¶o V−¬ng L¨ng ph¶i
cña quan th¸m hä Vò chØ lµ khÈu khÝ cña mét «ng mét lßng thê vua H¸n, chø kh«ng ®−îc v× mÑ mµ
®å d¹y nhiÒu häc trß mµ th«i. theo Së. Sau ®ã bµ tù tö chÕt.
Qu¶ thËt, NguyÔn Quý §øc kh«ng chØ lµ bËc thÇy §êi Hång §øc, Vua Lª Th¸nh T«ng rÊt c¶m
cã danh väng, d¹y mÊy ngh×n häc trß, “v¨n ch−¬ng, kÝch tr−íc tÊm g−¬ng nghÜa liÖt Êy, nªn lµm mét
85 86
