Page 57 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 57
Tõ nhá, Phan Béi Ch©u ®· ®−îc nu«i d−ìng phong trµo CÇn v−¬ng thÊt b¹i ®Õn tr−íc khi cã
trong kh«ng khÝ sôc s«i chèng Ph¸p cña c¶ n−íc, §¶ng Céng s¶n §«ng D−¬ng (nay lµ §¶ng Céng
®Æc biÖt lµ ë vïng NghÖ - TÜnh, thÕ nªn «ng sím s¶n ViÖt Nam) ra ®êi. Phan Béi Ch©u võa lµ mét
cã tinh thÇn yªu n−íc. Ngay tõ håi cßn nhá xÝu, trong nh÷ng nh©n vËt lÞch sö tiªu biÓu cho phong
«ng vÉn cïng c¸c b¹n lÊy èng tre lµm sóng, h¹t trµo yªu n−íc, ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc trong
v¶i lµm ®¹n, ch¬i trß "B×nh T©y" (DÑp giÆc T©y). 25 n¨m ®Çu thÕ kû XX, võa lµ nhµ v¨n tiªu biÓu
N¨m 17 tuæi, nghe tin ë B¾c Kú cã phong trµo CÇn cho dßng v¨n häc yªu n−íc thêi kú nµy.
V−¬ng "næi dËy nh− ong", nöa ®ªm «ng ngåi viÕt Cho dï, cã tµi n¨ng lçi l¹c vÒ v¨n ch−¬ng,
hÞch "B×nh T©y thu B¾c" (DÑp giÆc T©y thu l¹i ®Êt nh−ng «ng kh«ng hÒ lÊy v¨n ch−¬ng lµm lÏ sèng.
B¾c), lêi lÏ rÊt thèng thiÕt, kªu gäi mäi ng−êi v× Sinh thêi «ng vÉn ng©m hai c©u th¬:
1
non s«ng ®øng lªn. Sau ®ã «ng mang bµi hÞch d¸n Mçi ph¹n bÊt vong duy tróc b¹ch
lªn ë c©y to däc bªn ®−êng. LËp th©n tèi h¹ thÞ v¨n ch−¬ng
N¨m 19 tuæi, nghe tin Vua Hµm Nghi ph¸t NghÜa lµ:
hÞch cÇn v−¬ng, «ng cïng víi b¹n th©n lµ TrÇn B÷a b÷a nh÷ng mong ghi sö s¸ch
V¨n L−¬ng thµnh lËp SÜ tö cÇn v−¬ng ®éi, bÞ giÆc LËp th©n hÌn nhÊt Êy v¨n ch−¬ng
Ph¸p khñng bè, nghÜa qu©n tan r·. Tuy sím cã Cã lÏ trªn b−íc ®−êng c¸ch m¹ng, thÊy v¨n ch−¬ng
tinh thÇn cøu n−íc, nh−ng v× nhµ nghÌo, mÑ mÊt lµ mét vò khÝ ®¾c lùc, nªn «ng ®· s¸ng t¸c vµ s¸ng
sím, cha giµ kh«ng ng−êi nu«i d−ìng, nªn m·i t¸c mét c¸ch say s−a, tù gi¸c, kh«ng mÖt mái.
®Õn n¨m 1900, sau khi ®Ëu Gi¶i nguyªn, cha còng N¨m 1925, «ng bÞ thùc d©n Ph¸p b¾t cãc, gi¶i
mÊt, «ng míi hoµn toµn hiÕn th©n cho sù nghiÖp vÒ n−íc, chóng ®Þnh bÝ mËt thñ tiªu «ng, nh−ng
cøu n−íc. viÖc b¹i lé, ®µnh ph¶i ®−a xö c«ng khai, kÕt ¸n tï
Con ®−êng cøu n−íc cña Phan Béi Ch©u tr¶I chung th©n. Sau ®ã, chóng ®−a «ng vÒ giam láng
qua nhiÒu khuynh h−íng chÝnh trÞ. Ban ®Çu lµ t¹i BÕn Ngù (HuÕ), cho ®Õn ngµy «ng qua ®êi.
chÞu ¶nh h−ëng cña phong trµo CÇn v−¬ng,
chuyÓn sang chñ tr−¬ng qu©n chñ lËp hiÕn, råi
c¸ch m¹ng d©n chñ t− s¶n, cuèi cïng l¹i Ýt nhiÒu
chÞu ¶nh h−ëng cña t− t−ëng c¸ch m¹ng d©n chñ _______________
míi. DiÔn biÕn nµy Ýt nhiÒu ph¶n ¸nh quy luËt 1. Th¬ Viªn Mai (1716 - 1797), nhµ th¬ Trung Quèc,
vËn ®éng cña lÞch sö ®Êu tranh d©n téc tõ sau khi ®êi Thanh.
55 56
