Page 666 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

phải là một tặng phẩm tốt đẹp gì đâu”. Sự bổ nhiệm chẳng bao lâu
sẽ được thực hiện. Ông không nên ngạc nhiên về điều đó, nhưng
mong ông giữ kín cho đến khi việc này được công bố.
Tiễn Tướng Lơse về nước, Tổng Chỉ huy Xalăng tiếp tục
chuyến kinh lý Cánh Đồng Chum và Luông Phabang, tất nhiên với
một tâm trạng không còn hăng hái hồ hởi như một tuần trước, mặc

dù ông ta biết “rõ ràng là ông Giáp đã quyết định rút các đơn vị
của ông ra khỏi các trục Cánh Đồng Chum - Luông Phabang -
Paksan”. Nhưng rồi tai họa vẫn lại diễn ra ở phía bắc. Đêm 17/5,
căn cứ Mường Khoa bị tràn ngập, hơn 300 lính phòng giữ bị diệt và
bị bắt, trong đó có Đại úy Tơliê (Teulier). Điều an ủi đối với Xalăng
là quân Pháp đã chiếm lại được Xiêng Khoảng. Chiều ngày 18,
viên tướng vào thị xã này, “rất vui mừng vì trận đánh ở Lào đã kết

thúc, trận đánh đã có lúc rất nguy kịch đối với quân đội Pháp và
quân đội Hoàng gia”.
Hôm sau, Tổng Chỉ huy Pháp được Thái tử Savang thay mặt
nhà vua Lào mời sang Viêng Chăn để nhận huân chương của
Hoàng gia. Trên đường bay về Hà Nội, lòng Tổng Chỉ huy nặng

trĩu. Mặc dù Cánh Đồng Chum và Luông Phabang đã được khẩn
trương xây dựng thành hai căn cứ không quân - lục quân vững
chắc, mặc dù “nước Lào đã được cứu thoát” như lời phát biểu của
Thái tử trong lễ trao tặng huân chương, nhưng Tổng Chỉ huy
Xalăng không còn chút hào hứng. Tâm trạng lúc này được viên
tướng phơi bày trên trang hồi ký vài chục năm sau: “Nước Pháp
rất xa chúng tôi, không nắm được tình hình, chỉ lo đòi hỏi kết

thúc cuộc chiến. Những người lính chúng tôi gian khổ và bị đối xử
quá tồi, nhưng tất cả chúng tôi đều tin tưởng vào mục đích mà
chúng tôi hướng tới, đó là giữ cho được sự có mặt của nước Pháp
trên mảnh đất này”.
Riêng về cá nhân, qua câu chuyện của Tướng Lơse, Tướng

Xalăng càng hiểu vì sao Thống chế Gioăng tỏ ra lạnh nhạt trong

664