Page 104 - 9786045773079

bản thân ông ta phải nể sợ. Nhưng sự chờ đợi của hoặc viết thừa hay thiếu một chữ. Trong đối xử, cụ
Lôgiu là một cố gắng vô ích. phân biệt rõ giữa những người Pháp trí thức ít
Sétchiê và Lôgiu gờm sợ cụ Lê Văn Miến, thầy nhiều có tinh thần yêu khoa học, trọng nhân phẩm
học của anh Côn, người thầy cùng quê và là bạn với những viên quan cai trị tàn ác. Đối với những
thân của thân phụ anh bởi một lẽ rất đơn giản, cụ kẻ có nợ máu, cụ thể như Lôgiu thì cụ công nhiên
Miến có tư tưởng bài Pháp sâu sắc và có một cuộc khinh bỉ, phản đối.
sống cao thượng. Cách xử sự rõ ràng vừa phải của cụ Lê Văn
Sétchiê đã nhận ra, nhưng không dám giới Miến hẳn đã có phần ảnh hưởng đến những học

thiệu đầy đủ về cụ. Khi cụ Miến học xong Trường sinh có ý thức tu dưỡng của trường Quốc học Huế
thuộc địa Pari, Bộ trưởng Hải ngoại Pháp đến hỏi: lúc bấy giờ.
“Anh có yêu nước Pháp không?”. Cụ trả lời: “Về văn Cụ Lê Thước người cùng quê, học trên anh Côn
1
hóa Pháp thì tôi thích nhưng những việc làm của một lớp kể rằng:
người Pháp ở thuộc địa thì tôi không chịu”. - Đường từ nhà anh Côn sang trường phải qua
Những kẻ đồng học với cụ nếu là người của cửa dinh Khâm sứ. Đó là con đường chúng tôi
“nước mẹ” thì đã làm đến Công sứ hay Khâm sứ thường đi. Người ta đã cố tránh, nhưng hằng ngày,
như Sétchiê, nếu là người bản xứ thì cũng đã có những cảnh tượng về lối sống lố lăng, phè phỡn của
người về nước làm đến Tổng đốc như Thân Trọng bọn Tây đầm thực dân diễn ra trước cổng tòa biệt
Huề, Hoàng Trọng Phu... Riêng cụ Miến sau khi thự ấy vẫn lộ liễu làm chướng tai, gai mắt. Có bạn
học xong Trường thuộc địa, cụ lại sang học Trường lắc đầu: “Sao mà khó chịu làm vậy!”. Một bạn khác

Mỹ thuật Pari và về nước với nghề nghiệp là một phàn nàn: “Chúng chẳng coi thuần phong mỹ tục
họa sĩ. của mình ra cái gì!”. Anh Côn nói thong thả. Giọng
Cụ Miến thích gần thế hệ trẻ và ham mê sáng anh có phần đanh lại: “Ta phải tìm xem cái gì đẻ ra
tạo nghệ thuật. Cụ là họa sĩ nổi tiếng về vẽ chân lối sống ấy. Có phải cái đó cũng là căn do làm cho
dung và nghệ thuật sơn mài. Bức chân dung cụ vẽ dân ta khổ”.
tặng thầy học Nguyễn Vinh Mậu là một tác phẩm ___________
trứ danh đương thời. Vốn có sức nói và viết tiếng 1. Lê Thước (1891-1975), người làng Trung Lễ, huyện
Pháp rất sành nhưng cụ chỉ sử dụng khi thật cần Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh, đỗ Giải nguyên khoa Mậu Ngọ
thiết. Rất hiếm khi cụ nói thừa hay thiếu một tiếng (1918), khi đã có bằng Thành chung và đi dạy học.

101 102