Page 104 - 9786045773079
P. 104

bản thân ông ta phải nể sợ. Nhưng sự chờ đợi của   hoặc viết thừa hay thiếu một chữ. Trong đối xử, cụ
 Lôgiu là một cố gắng vô ích.   phân biệt rõ giữa những người Pháp trí  thức ít
 Sétchiê và Lôgiu gờm sợ cụ Lê Văn Miến, thầy   nhiều có tinh thần yêu khoa học, trọng nhân phẩm
 học của anh Côn, người thầy cùng quê và là bạn   với những viên quan cai trị tàn ác. Đối với những
 thân của thân phụ anh bởi một lẽ rất đơn giản, cụ   kẻ có nợ máu, cụ thể như Lôgiu thì cụ công nhiên
 Miến có tư tưởng bài Pháp sâu sắc và có một cuộc   khinh bỉ, phản đối.
 sống cao thượng.    Cách xử sự rõ ràng vừa phải của cụ Lê  Văn
 Sétchiê  đã nhận ra, nhưng không dám giới   Miến hẳn  đã có phần  ảnh hưởng  đến những học

 thiệu đầy đủ về cụ. Khi cụ Miến học xong Trường   sinh có ý thức tu dưỡng của trường Quốc học Huế
 thuộc địa Pari, Bộ trưởng Hải ngoại Pháp đến hỏi:   lúc bấy giờ.
 “Anh có yêu nước Pháp không?”. Cụ trả lời: “Về văn   Cụ Lê Thước  người cùng quê, học trên anh Côn
                                  1
 hóa Pháp thì tôi thích nhưng những việc làm của   một lớp kể rằng:
 người Pháp ở thuộc địa thì tôi không chịu”.   - Đường từ nhà anh Côn sang trường phải qua
 Những kẻ  đồng học với cụ nếu là người của   cửa dinh Khâm sứ.  Đó là con  đường chúng tôi
 “nước mẹ” thì đã làm đến Công sứ hay Khâm sứ   thường đi. Người ta đã cố tránh, nhưng hằng ngày,
 như Sétchiê, nếu là người bản xứ thì cũng đã có   những cảnh tượng về lối sống lố lăng, phè phỡn của
 người về nước làm đến Tổng đốc như Thân Trọng   bọn Tây đầm thực dân diễn ra trước cổng tòa biệt
 Huề, Hoàng Trọng Phu... Riêng cụ Miến sau khi   thự ấy vẫn lộ liễu làm chướng tai, gai mắt. Có bạn
 học xong Trường thuộc địa, cụ lại sang học Trường   lắc đầu: “Sao mà khó chịu làm vậy!”. Một bạn khác

 Mỹ thuật Pari và về nước với nghề nghiệp là một   phàn nàn: “Chúng chẳng coi thuần phong mỹ tục
 họa sĩ.         của mình ra cái gì!”. Anh Côn nói thong thả. Giọng
 Cụ Miến thích gần thế hệ trẻ và ham mê sáng   anh có phần đanh lại: “Ta phải tìm xem cái gì đẻ ra
 tạo nghệ thuật. Cụ là họa sĩ nổi tiếng về vẽ chân   lối sống ấy. Có phải cái đó cũng là căn do làm cho
 dung và nghệ thuật sơn mài. Bức chân dung cụ vẽ   dân ta khổ”.
 tặng thầy học Nguyễn Vinh Mậu là một tác phẩm   ___________
 trứ danh đương thời. Vốn có sức nói và viết tiếng   1. Lê Thước (1891-1975), người làng Trung Lễ, huyện
 Pháp rất sành nhưng cụ chỉ sử dụng khi thật cần   Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh,  đỗ Giải nguyên khoa Mậu Ngọ
 thiết. Rất hiếm khi cụ nói thừa hay thiếu một tiếng   (1918), khi đã có bằng Thành chung và đi dạy học.

    101          102
   99   100   101   102   103   104   105   106   107   108   109