Page 68 - 9786045773079
P. 68

chơi một tí thì mặc sức mà giỏi. Vì cậu có nhiều   đương thời thì nghe ra, ý thức của các cụ hồi này đã
 nước đi rất bất ngờ”.   có phản ánh tư tưởng của loại sách đó.
 Không rụt rè như chúng tôi, cậu chơi năng nổ   Nghe cụ Trường nói, bỗng một hình ảnh hiện
 lắm. Khi  đọc sách hay nghe kể chuyện,  đến chỗ   lên trong tôi. Tại căn phòng khách nhà ông Bảng,
 thích thú là cậu reo lên. Có bạn nào ngang sức rủ   mới ngày  nào trước lúc  cậu Cung  lên Thanh

 vật, cậu sẵn sàng. Hôm vật nhau với cậu Hy con   Chương, đã có một cuộc đàm đạo giữa ông Bảng
 trai bà Bá, cậu bị rách toạc cả áo. Bà Bá phải lấy   Sắc và ông Giải San. Bên cạnh ấm trà do cậu Cung
 kim chỉ ra khâu giùm.   quạt nước, ông Giải San đã cao hứng đọc hai câu
                                   1
 Chúng tôi lại trở về nhà cụ Phan Thúc Trường   thơ của Viên Mai  mà lúc này cậu Cung đã đủ sức
 theo lời cụ dặn. Như đã biết rõ những điều chúng   cảm thụ: “Khuya sớm phải lo làm sao để có thể để
 tôi thu lượm được, cụ nói:   chút công danh vào sử sách còn nói đến chuyện lập
 - Chỉ có cách mỗi người góp một ít như vậy là   thân bằng văn chương thì đó là cái phương tiện

 tốt nhất thôi đồng chí ạ. Tôi là kẻ hậu sinh, nhưng   thấp kém nhất”.
 khi biết nghe chuyện thì hễ bàn đến học hành là   Những con người bỏ ra già nửa cuộc đời để dùi
 các cụ ở đây nhắc đến thầy đồ làng Sen và những   mài kinh sử, đến một lúc bỗng nhận ra: lập thân
 người con của thầy. Khi có Đảng rồi có độc lập thì   bằng văn chương là chuyện thấp kém  nhất. Xác
 chuyện về những con người ấy ở vùng đất Võ Liệt    nhận của ông Giải San, xác nhận của một con người
 1
 này lại càng được nhắc đến, nhắc đến như một niềm   sẵn sàng vứt miếng đỉnh chung vì lẽ lớn ấy là một
 vinh dự và ai cũng muốn giữ cho chuyện thật   điều đáng lưu tâm.
 nguyên vẹn.         Cụ Trường kể tiếp:
 Cụ Trường sờ tay lên trán tỏ ý tìm tòi.   - Trong lòng các cụ như có một cái gì đứng ngồi
 - Tôi muốn được hiểu thêm về mối quan hệ giữa   không yên. Có lúc đang đêm, cụ Bảng đốt đèn lên

 cụ Phan và cụ Bảng. Sau khi ở Huế về, thi đậu Giải   ___________
 nguyên rồi cụ Phan lại lên đây. Chắc ở Huế các cụ   1. Viên Mai (1716-1797), tự Tử Tài, hiệu Giản Trai, biệt
 đã  đọc nhiều “Tân thư”. Theo lời những người   hiệu Tùy Viên, nhà thơ nổi tiếng đời Thanh (Trung Quốc).
                 Nguyên văn câu thơ:
 ___________                 Túc dạ bất vong duy trúc bạch
 1. Xã Võ Liệt, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An.    Lập thân tối hạ thị văn chương.

    65           66
   63   64   65   66   67   68   69   70   71   72   73