Page 116 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

§oµn biÓu t×nh cã h×nh d¸ng kh¸c l¹, ®éc ®¸o: ®ång bµo ïa lªn, lµm cho bän lÝnh kh«ng thÓ nµo
1
quÇn ¸o r¸ch r−íi, tãc c¾t ng¾n, mang theo bÞ ng¨n chÆn næi .
gËy nh− ®oµn hµnh khÊt. Cã ng−êi n¸ch mo c¬m MÊy h«m sau, c¸c cuéc biÓu t×nh vÉn tiÕp tôc.
bªn h«ng hoÆc mang theo c¶ nåi niªu vµ manh Thùc d©n Ph¸p ®· b¾n chÕt vµ lµm bÞ th−¬ng
chiÕu r¸ch! nhiÒu n«ng d©n tay kh«ng v« téi. Kh«ng nÐn næi
H«m sau, ngµy 10-5-1908, d©n chóng tø phÝa l¹i c¨m hên, cã ng−êi liÒu m¹ng «m lÊy lÝnh råi cïng
lò l−ît kÐo lªn Tßa Kh©m sø ®ßi gi¶m s−u thuÕ, l¨n xuèng s«ng H−¬ng mµ chÕt!
gi¶m phu phen. Ng−êi ®«ng ®Õn nçi cÇu Tr−êng Phong trµo chèng thuÕ lan réng kh¾p c¶ xø
TiÒn bÞ t¾c nghÏn, xe cé kh«ng thÓ qua l¹i ®−îc. Trung Kú. Sau vô biÓu t×nh ë Thõa Thiªn - HuÕ,
Khi NguyÔn TÊt Thµnh cïng mét to¸n häc sinh nhiÒu v¨n th©n bÞ xö tö. ë tØnh Hµ TÜnh, «ng
nhËp vµo ®oµn biÓu t×nh th× ®−îc chøng kiÕn c¶nh NguyÔn Hµng Chi (Khãa Nèi) bÞ xö chÐm. ¤ng lµ
tªn Phñ do·n TrÇn Tr¹m mÆt nh¨n nh− chuét mét trong nh÷ng ng−êi tÝch cùc nhÊt trong viÖc h«
kÑp, ch©n khËp khÔnh ®ang bÞ ®iÖu ®i ®Çu ®oµn. hµo, cæ ®éng d©n chóng ®i biÓu t×nh chèng thuÕ. ë
Sau ®ã, bän lÝnh khè xanh xéc ®Õn dïng gËy nÖn Nha Trang, giÆc Ph¸p xö chÐm «ng NghÌ TrÇn Quý
C¸p (mét nhµ nho yªu n−íc thanh cao, ai còng
tíi tÊp lªn ®Çu mäi ng−êi, råi ra søc gi»ng lÊy tªn
kÝnh phôc) chØ 24 tiÕng ®ång hå kÓ tõ khi chóng
Phñ do·n. Cïng lóc Êy, mét to¸n lÝnh Ph¸p tõ Tßa
b¾t «ng. Thi hµi cña «ng, chóng kh«ng chÞu giao
kh©m ®iÒu ®éng tøc tèc tíi ®Ó cøu tªn phã qu¶n vµ
cho gia ®×nh. Vô nµy ®· g©y d− luËn bÊt b×nh m¹nh
bän lÝnh ®ang bÞ d©n chóng b¾t gi÷.
mÏ trong triÒu ®×nh vµ d©n chóng c¶ n−íc. §¸ng lÏ,
Hai anh em TÊt §¹t, TÊt Thµnh vËn ®éng c¸c
ViÖn C¬ mËt ph¶i biÕt ®Ó xÐt xö råi míi ®−îc thi
b¹n lËt ngöa nãn ®Æt trªn ®Çu ®Ó biÓu thÞ th¸i
hµnh, nh−ng tr¸i l¹i, viªn c«ng sø mét tØnh ®· léng
®é ph¶n ®èi nhµ cÇm quyÒn ®µn ¸p d©n chóng.
hµnh, v−ît qu¸ quyÒn h¹n, tù tiÖn xö ¸n vµ hµnh
TÊt Thµnh ra søc cæ vò c¸c b¹n biÕt tiÕng Ph¸p
2
quyÕt mét quan l¹i tø phÈm triÒu ®×nh .
h·y lµm th«ng ng«n (phiªn dÞch) gióp ®ång bµo
“M−în giã bÎ m¨ng”, nh©n c¬ héi nµy, thùc d©n
®i xin x©u thuÕ. Víi t− c¸ch lµ mét th«ng ng«n,
Ph¸p buéc téi ®Ó trõ khö c¸c nhµ ¸i quèc ViÖt Nam,
khi ®ång bµo nãi ch−a hÕt ý th× TÊt Thµnh thªm
____________
vµo cho ®ñ ý råi nãi chäi víi ng−êi Ph¸p. Khi
1. Theo lêi B¸c Hå kÓ l¹i víi «ng Vò Kú, th− ký cña Ng−êi
bän Ph¸p nãi nh÷ng g× lµm cho uy thÕ cña ®ång
(NguyÔn §¾c Xu©n: §i t×m dÊu tÝch thêi niªn thiÕu cña B¸c
bµo kÐm ®i th× anh th«ng ng«n l¹i ®Ó dÊy lªn tinh
Hå ë HuÕ, S®d, tr.169).
thÇn ®Êu tranh m¹nh mÏ cña ®ång bµo. Cø thÕ, 2. Xem: Hå ChÝ Minh: Toµn tËp, S®d, t.2, tr.95.
113 114