Page 124 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 124

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC                                                                       ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC



 lẫn  phái  hữu,  chúng  tôi  kêu  gọi  các  đồng  chí,  hãy  cứu   khảnh với giọng nói nhỏ nhẹ. Anh tự giới thiệu là người
 chúng tôi! (Vỗ tay).   Việt  Nam,  làm  nghề  thợ  ảnh,  đã  đến  Pari  trước  tôi  ba
 Chủ tịch: Qua những loạt vỗ tay tán thành, đại biểu   năm,  hiện ngụ  ở ngõ Công  Poanh. Anh  nói tiếng  Pháp
 Đông Dương có thể thấy rằng toàn thể Đảng Xã hội đều   thạo  và  tiếp  xúc  với  anh,  tôi  thấy  ngay  là  một  người
 đứng về phía đồng chí để phản đối những tội ác của giai   đáng mến.
 1
 cấp tư sản .    Trụ sở hội của chúng tôi hồi đó ở số nhà 3 phố Mácsê
             đê Patriacsơ. Đây là một cửa hàng nhỏ bé cũ kỹ có hai
 *
             gian, một gian nhìn ra phố và một gian ở phía sau. Hội
 *     *
             nghị của Hội liên hiệp các dân tộc thuộc địa hội họp ở
 "Chiến  tranh  thế  giới  thứ  nhất  bùng  nổ.  Chính  phủ
             trong nhà đó, tất cả có khoảng gần 100 hội viên. Đứng
 Pháp ra sức bóc lột, đàn áp nhân dân thuộc địa và đẩy họ
             đầu  hội  là  ông  Monnecvin  người  đảo  Ăngti,  giữ  chức
 đi  làm  bia  đỡ  đạn  trên  chiến  trường  châu  Âu.  Những   Tổng  thư  ký  hội.  Về  sau  tôi  gánh  trách  nhiệm  đó  một
 người  dân  thuộc  địa  đi  lính  cho  Pháp  hồi  đó  bị  đưa  đi
             thời  gian.  Tôi  là  người  Goadơlup.  Hội  không  tổ  chức
 đánh  quân  Đức  và  phải  chịu  nhiều  nỗi  khổ  cực.  Chiến
             thành nhóm, tổ, hay chi bộ mà chỉ có hội họp chung. Đi
 tranh kết thúc, nhân dân các thuộc địa khác được giác ngộ   vào  trụ  sở  hội  người  ta  qua  cửa  ngách  bên  cạnh  cửa
 hơn và nhiều phong trào chống thực dân Pháp đã diễn ra
             hàng. Nhưng mỗi lần có cuộc họp bao giờ chúng tôi cũng
 khắp  nơi.  Trong  hoàn  cảnh  đó,  những  người  dân  thuộc
             thấy cảnh sát đứng canh gác ở phía ngoài cửa trụ sở của
 địa cư trú ở Pháp đã tập hợp lại và tổ chức ra "Hội liên   chúng tôi và bọn mật thám Pháp đứng điểm mặt. Chúng
 hiệp các dân tộc thuộc địa", hội này thu hút những người
             tôi hoạt động như thế cũng không phải dễ dàng và luôn
 Mađagaxca, Đahômây, Xênêgan, Ghinê, Ăngti Goadơlup,
             luôn có sự uy hiếp.
 Mactinich Haiti, Angiêri, Đông Dương...    Tôi gặp anh Nguyễn luôn trong các buổi họp của hội. Có

 Và tôi đã gặp anh Nguyễn Ái Quốc trong buổi thành
             khi họp ở trụ sở hội, có khi chúng tôi tổ chức míttinh ở phòng
 lập Hội đó. Đấy là vào năm 1922 ở Pari. Tôi nhớ rõ lần   họp của Hội phổ biến kiến thức và phòng họp của nhà công
 đầu tiên quen biết anh trong buổi họp của Hội liên hiệp
             đoàn ở phố Ôgut Blăngki. Anh Nguyễn đi họp và đi dự các
 các dân tộc thuộc địa, tôi thấy anh người gầy gò mảnh
             buổi  míttinh  của  hội  rất  đều.  Anh  nghèo  nhưng  anh  mặc
 __________   chỉnh tề. Hoạt động với anh tôi thấy anh là người hăng hái
             đấu tranh cho việc giải phóng các dân tộc thuộc địa, không
 1. Xem Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.1, tr.34-36.

    121       122
   119   120   121   122   123   124   125   126   127   128   129