Page 128 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC

Báo Người cùng khổ xuất bản từ năm 1922. Anh rất tiếc. Cả nhà tôi hết sức quý mến anh Nguyễn. Duy có
Nguyễn Ái Quốc đã đóng góp rất nhiều cho tờ báo. Anh điều chúng tôi không bao giờ thấy anh nói chuyện về gia
viết khoẻ, có số viết tới hai, ba bài. Toàn bộ những bài báo đình, làng mạc quê hương anh. Chúng tôi cũng tránh hỏi
của anh là bản án chủ nghĩa thực dân Pháp và là nguyện vì biết anh hoạt động cách mạng, đời sống luôn luôn bị uy
vọng giành độc lập tự do cho nhân dân Việt Nam và nhân hiếp, có thể bị bắt bớ bất cứ lúc nào.
dân các nước thuộc địa. Lời văn của anh sắc bén, tư tưởng Bỗng một hôm, vào năm 1923 anh Nguyễn đến nhà
của anh rõ ràng và mạnh mẽ: Đấu tranh đến cùng chống chúng tôi và nói bằng một giọng lưu luyến:
chủ nghĩa thực dân Pháp. Ở nhiều số, không những anh - Hôm nay, tôi đến chào anh chị. Tôi sẽ đi xa một thời
viết bài mà anh còn vẽ tranh châm biếm nữa để đả kích gian và không có dịp được gặp anh chị nữa. Xin chào anh
chế độ thực dân. Tất cả những bài và tranh ký tên Nguyễn chị và cháu ở lại mạnh khoẻ và anh cho tôi gửi lời chào
Ái Quốc trên báo Người cùng khổ mang một màu sắc đặc các đồng chí trong hội liên hiệp..." .
1
biệt: đó là tinh thần đấu tranh cách mạng triệt để và quyết
*
tâm chống chủ nghĩa thực dân. Xem và đọc những bài và
* *
tranh đó người ta thấy rõ tác giả có một tinh thần tiến
"... Tháng 7 năm 1922, tôi vừa đi Nam Mỹ về thì gặp
công rất chủ động và rất thông minh.
một đồng chí người Pháp phụ trách công đoàn cho xem
Dạo ấy, anh Nguyễn là người không có gia đình. Còn
tôi thì đã lập gia đình. Tôi lúc đó có bàn giấy trạng sư ở số mấy tờ báo Người cùng khổ do ông Nguyễn Ái Quốc làm.
Tôi đọc mê man, ngốn ngấu, người rần rật như có lửa
nhà 10b, phố Po Roayan, Pari. Cả gia đình tôi coi anh như
người thân trong nhà và nhiều lần giữ anh lại ăn cơm. đốt bên trong. Đọc xong liền vùng chạy đi tìm anh em
mình đọc nghe chung. Cả lũ chúng tôi ai cũng ứa hai
Anh giản dị, tự nhiên, vui tính. Anh gọi vợ tôi: "Bà chị của
hàng nước mắt. Những bài báo ngắn gọn sao lại có thể
tôi". Anh gọi con gái tôi, Êlian là "cháu". Anh ăn uống ít và
tôi có cảm tưởng anh là một người không đòi hỏi gì nhiều khuấy động tâm hồn, tâm hồn của người mất nước, của
người lao khổ bị áp bức, bóc lột đến như thế. Những bài
trong sinh hoạt. Một hôm anh đưa đến tặng gia đình tôi
báo đọc lên cứ thúc người ta hành động. Nhưng chúng tôi
một cái chiêng bằng đồng đường kính chừng 50cm và một
lư hương cũng bằng đồng. Những vật kỷ niệm quý giá đó __________

tôi để ở nhà. Nhưng đến năm 1927 tôi về Goađơlúp, 13
1. Xem Luật sư Mác Clanvin Blôngcau: "Người bạn tốt của các dân
năm sau mới trở sang Pari thì những vật đó đã mất. Tôi
tộc thuộc địa", trong Bác Hồ ở Pháp, Sđd.
125 126