Page 126 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC

riêng dân tộc Việt Nam của anh mà tất cả các dân tộc bị áp phép ra báo. Tôi phải đến tòa án và các bàn giấy của Pháp
bức trên toàn thế giới. Anh có lòng tin mãnh liệt ở thắng lợi để làm mọi thủ tục cần thiết và cuối cùng thì xin được
cuối cùng và anh cho rằng muốn giải phóng dân tộc phải làm phép ra báo Người cùng khổ. Hội không có nhiều tiền để ra
cách mạng, không có con đường nào khác. Tôi có cảm tưởng: báo. Chúng tôi tìm được chỗ in báo. Đấy là một nhà in tư
ở anh, ý nghĩa đấu tranh giải phóng dân tộc luôn luôn khắc nhỏ bé ở phố Croátxăng và sung sướng biết bao, tờ báo
sâu trong tâm trí anh và quán triệt suốt cuộc đời của anh. Một của chúng tôi đã ra đời. Đấy là một tờ báo khổ to, tên báo
lần nghe tin thực dân Pháp khủng bố tàn sát nhân dân ở bằng chữ Ả Rập đặt bên trái và bên phải là tên báo bằng
Đahômây, tôi thấy anh căm phẫn, xúc động, đau đớn như chữ Hán do anh Nguyễn viết. Giá báo là 25 xu một số. Địa
chính việc đó xảy ra đối với nhân dân Việt Nam của anh. Anh chỉ lúc đầu của báo là nhà số 16 đường Giắc Canlôm, sau
là một con người đầy tính nhân đạo và tinh thần quốc tế. đổi về nhà số 3 phố Mácsê Đê Phatriacsơ, nơi đóng trụ sở
Không bao giờ thấy ở anh một nét nhỏ nào của sự ích kỷ. Và của Hội liên hiệp các dân tộc thuộc địa.
càng hoạt động, chúng tôi càng yêu thương nhau, càng thấy Cách làm việc của tòa soạn báo Người cùng khổ rất tập
các dân tộc thuộc địa phải đoàn kết với nhau chống kẻ thù thể. Chúng tôi không có ban biên tập làm việc thường
chung. Anh đã trở thành bạn thân và tin cậy của tôi. xuyên vì mọi người chúng tôi đều phải sinh sống hàng

Hội liên hiệp các dân tộc thuộc địa sống bằng đồng ngày hoặc bận hoạt động nhiều việc khác. Mỗi kỳ ra báo
tiền đóng góp của hội viên. Mỗi hội viên đóng góp cho mỗi người đem bài viết của mình đến. Chúng tôi họp
hội mỗi tháng ba phrăng Pháp, ngoài ra có những người nhau lại, đọc chung, sửa chung, rồi bàn nội dung cho số
hảo tâm ủng hộ tiền cho hội. Một hôm, chúng tôi, trong sau. Sau khi đã chọn bài một cách tập thể, chúng tôi phân
đó có anh Nguyễn Ái Quốc, nảy ra ý kiến nên ra một tờ công người chịu trách nhiệm sắp xếp lại và lo lắng việc
báo của hội. Một sáng kiến táo bạo nhưng cũng đẻ ra xuất bản, đem bài đi nhà in chẳng hạn. Nhiều lần anh
nhiều vấn đề khó khăn cần giải quyết. Sau chúng tôi Nguyễn Ái Quốc được cử phụ trách chữa bài vở và xuất
quyết định cứ ra báo. Chúng tôi thảo luận, đặt cho báo bản nhiều số báo. Anh tốt và có tinh thần tương trợ, cho
một cái tên: Người cùng khổ. Đấy là bước phát triển mới nên có những lần đến lượt chúng tôi phải đi trông nom
của Hội liên hiệp các dân tộc thuộc địa. việc ra báo, nhưng chúng tôi bận việc hoặc mắc chuyện
Chúng tôi phải thu xếp rất nhiều việc để ra được tờ gia đình, anh Nguyễn đã xung phong đi làm thay cho

báo. Tôi lúc đó làm nghề trạng sư ở Pari, tôi hiểu pháp chúng tôi. Đấy là một người bạn tốt, dịu dàng, đáng mến,
luật nhà nước Pháp, cho nên anh em cử tôi làm giấy tờ xin lo xa, yêu thương đồng đội, chịu khó giúp đỡ người khác.

123 124