Page 38 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 38
Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC
trong thời gian ở Huế, Bác đã nhìn thấy cảnh khổ cực, bị Đảo. Cụ Phan Chu Trinh bị kết án tử hình, sau giảm
bóc lột trăm bề của nhân dân, nhất là nạn sưu cao thuế xuống chung thân, cũng bị đưa đi đày ở đảo Côn Lôn
nặng, chứng kiến những cuộc đấu tranh của nhân dân lao trong dịp này. Gia đình Bác là địa chỉ đen trong hồ sơ
động ở hai bên bờ sông Hương và trên cầu Tràng Tiền. mật thám Pháp. Chị Bác - cô Nguyễn Thị Thanh, bị Tổng
Năm 1908 Bác đã tham gia phong trào chống thuế với đốc gọi lên tra hỏi về việc nuôi giấu thủ lĩnh nghĩa quân
nông dân Huế. Bác thường đội chiếc mũ đập bẹp chóp để Duy Tân hội. Bác và ông Cả Khiêm (anh Bác) trong hồ
tỏ thái độ phản đối và đi đầu đoàn biểu tình để làm phiên sơ mật thám Trung Kỳ ghi rõ "hai con trai của ông
dịch tiếng Pháp, là một trong những hạt nhân của các (Nguyễn Sinh Huy) học ở trường Quốc học có những lời
cuộc đấu tranh. Là phiên dịch nên khi đại biểu "nhân dân bài Pháp trước mặt thầy giáo, trong lúc dân chúng biểu
nói những gì chưa đúng, khi dịch lại Bác thêm cho rõ tình chống thuế".
nghĩa. Khi Pháp nói những gì xúc phạm đến đồng bào, Trong thời gian học ở Trường Quốc học, Bác tham gia
Bác dịch lại thật to để nhen thêm ngọn lửa căm thù trong phong trào cắt tóc.
nhân dân, sự tác động đó trở thành sức mạnh của đoàn Ngày trước đàn ông cũng để tóc dài và búi tó củ hành.
biểu tình" . Cuộc biểu tình tháng 4-1908 là cuộc tập họp Khi có phong trào cải lương vận động mọi người cắt tóc,
*
lực lượng từ các huyện Hương Thủy, Hương Trà, Phú nhưng chưa ai biết vận động thế nào thì một số thanh
Lộc, Phú Vang và cả vùng ven Huế (An Cựu, Đập Đá...). niên cứ nhằm phiên chợ mang một cái giỏ, một cái kéo ra
Cuộc đấu tranh kéo dài mấy ngày liền. Pháp đưa lính từ các ngả đường và giữa chợ, thấy các thanh niên tóc dài đi
đồn Mang Cá lên xả súng bắn vào đoàn biểu tình tay qua thì kéo họ vào và đọc mấy câu: "Húi hề! Húi hề! Bỏ
không. Nhiều người bị đẩy xuống sông, máu loang trên cái ngu này, bỏ cái dại này! Húi hề! Húi hề!". Chính vì
cầu Tràng Tiền... Cuộc biểu tình chống thuế cao sưu nặng vậy, khi vào dạy học ở Phan Thiết, Bác đã đọc bài ca hớt
từ Huế lan ra các tỉnh Trung Bộ. Nhà cầm quyền Pháp đã tóc cho học trò trường Dục Thanh chép và khuấy lên
đàn áp thẳng tay. Các chí sĩ yêu nước Trần Quý Cáp, phong trào hớt tóc ở Phan Thiết.
Nguyễn Hằng Chi bị xử chém, các ông Huỳnh Thúc
*
Kháng, Đặng Nguyên Cẩn, Ngô Đức Kế bị đày đi Côn
* *
__________
Ở Huế, Bác nhìn thấy sự thối nát của các triều đại
* Theo lời kể của đồng chí Vũ Kỳ với lãnh đạo tỉnh Bình Trị
phong kiến và bản chất của bọn thực dân Pháp. Hằng
Thiên ngày 18-5-1979.
35 36
