Page 34 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC

- Tại sao con nói vậy? Mẹ hỏi. "oan hồn" về giết chúng. Câu chuyện đó đã khắc sâu vào
- Vì con thấy ai cũng đi, mà vua thì phải có người lòng Bác chí căm thù thực dân Pháp và ý thức thương
khiêng. Chắc đau chân nên mới phải nhờ người khiêng người cùng khổ.
chứ mẹ! Năm 1898 (Mậu Tuất), thân sinh của Bác thi Hội lần
Từ đó trong lòng Nguyễn Sinh Cung luôn luôn suy thứ hai, nhưng có lẽ vì hoàn cảnh gia đình quá túng quẫn,
nghĩ về vua. Tại sao vua lại quấn khăn vàng, mặc áo màu bận việc ở trường Canh Nông nên việc học hành bị ảnh
đẹp thế? Sao bố mình, sao chú Lần không được vậy? hưởng, cụ thi không đỗ. Thấy Nguyễn Sinh Sắc lận đận,
Một hôm cùng các bạn nhỏ ra chơi ở bến Phú Văn vất vả, một nhà nho uy tín ở Dương Nổ, là thầy cử Nguyễn
Lâu, trước cửa Ngọ Môn. Đứng ở đấy nhìn núi Ngự Bình Hữu Độ đã mời ông về nhà mình để dạy học. Cụ Độ nhận
rất rõ. Nguyễn Sinh Cung hỏi: đài thọ cho cả hai anh em Bác. Tại đây, Bác kết thân với
- Tại sao gọi là núi Ngự Bình nhỉ? người con trai của cụ Độ là Nguyễn Hữu Khuyến. Hai
Một bạn lớn tuổi trả lời: người học cùng lớp và thường rủ nhau đi câu cá ở cầu Hói.
- Tại vì núi đó Ngài (vua) thường ra chơi ngắm cảnh. Dương Nổ cách Huế 6 km (nay là thôn Dương Nổ
- À ra thế! Suy nghĩ một chút Sinh Cung nói tiếp: Vậy Đông, xã Phú Dương, huyện Hương Phú). Đây là nơi Bác

núi này chúng ta hay ra chơi gọi là núi Ngự Đồng được bắt đầu học chữ Hán trên những trang sách viết hàng tư.
chứ. Ngự đồng là bến nhi đồng chơi, được không? Tuy là mới học chữ Hán nhưng Bác đã có tiếng thông
Các bạn nhỏ nghe cũng đều ngơ ngác sửng sốt. Về sau minh. Sách luận ngữ mỗi tập tám tờ, mỗi tờ mười sáu
các cụ nghe chuyện ai cũng khen là sáng dạ. hàng Bác chỉ học vài ba lần là thuộc từ đầu đến cuối.
Cách nhà Bác ở độ một vài trăm mét có một ngã tư Năm 1900, cụ Nguyễn Sinh Sắc được cử đi Thanh Hóa
(nay là ngã tư đường Mai Thúc Loan và đường Lê Thánh cùng quan bộ Học tổ chức và chấm kỳ thi Hương, có dẫn
Tông trong thành Nội), gọi là ngã tư Âm hồn, ở đó có theo người con trai lớn. Bác trở về với mẹ tại khu nhà trại
những người bị giặc Pháp giết chết trong ngày kinh đô gần cửa Đông Ba, sống trong cảnh túng quẫn. Mấy tháng
thất thủ, ngày 5-7-1885, tức ngày 23 tháng 5 âm lịch. Bác sau, bà Loan sinh thêm một con trai đặt tên là Nguyễn
thường hay lên chơi ở đây. Cụ Lần sau này có kể lại rằng: Sinh Xin. Sở dĩ bà cụ đặt tên như vậy vì những ngày sinh
Ngày 23 tháng 5 năm Ất Dậu, đúng ngày cúng âm hồn thì con cụ quá kiệt sức, không có sữa cho con bú, phải đi xin

ở cuối Nam Giao xảy ra việc ba lính Pháp đi xem lễ cầu sữa, xin cháo hàng xóm nuôi con. Cũng chính vì cảnh
siêu bị giết chết nhận chìm dưới ao, mọi người nói do nghèo bấn, bần hàn và phải lao động quá sức sớm nên bà

31 32