Page 91 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC
hơn: một người dân Đông Dương, gầy gò, đáng mến.
Người đó chào tôi và nói:
- Tôi có một "bản trần tình" cần đưa cho đại sứ Cămbông.
Tôi liền mời anh ta vào nhà và vào bàn giấy của đại sứ
Cămbông. Đây là một bàn giấy rất đẹp, trang trí theo kiểu
Ampia mà gia đình chúng tôi hiện còn giữ nguyên như
hồi năm 1919. Tôi hỏi khách:
- Xin lỗi, ông cho tôi hỏi: Ông là ai?
- Thưa cô, tôi là Nguyễn Ái Quốc. Tôi là thợ ảnh. Tôi
muốn được gặp đại sứ Cămbông.
Anh thanh niên Nguyễn Ái Quốc liền cởi một cuộn
giấy buộc dây đỏ và giở ra nói:
- Tôi đến đây vì tôi muốn đưa cho ngài đại sứ một
"bản trần tình" của toàn thể nhân dân Đông Dương.
Tôi đọc trong tập giấy thấy có một bức thư đề gửi
đại sứ Cămbông: "Thưa ngài đại sứ Cămbông, đại diện
toàn quyền của nước Pháp tại Hội nghị Vécxây. Tôi là
người đại diện cho nhân dân Đông Dương. Chúng tôi là
một dân tộc đang tiến hóa. Chúng tôi đã được hiểu biết
nền văn minh của nước ngài...". Kèm theo là một bản
yêu sách quan trọng nhờ đại sứ Cămbông chuyển đến
Hội nghị hòa bình Vécxây. Bản yêu sách đó đòi trả lại
tự do cho các tù chính trị Đông Dương, bãi bỏ các tòa án
đặc biệt, tự do báo chí hội họp, đi ra nước ngoài, học
tập, v.v.. Cả hai bản đó đều viết bằng tay rất đẹp và
thảo bằng một lời văn rất hay.
89
ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC
Tôi nói với ông Nguyễn Ái Quốc:
- Ông viết hay lắm, nhưng ông cậu tôi chưa dậy vì lúc
này còn quá sớm.
Ông Nguyễn Ái Quốc ăn mặc chỉnh tề nhưng quần áo
hơi cũ. Ông đứng chờ cho tôi đọc xong tập giấy ông đưa
rồi nói:
- Vậy thì tôi để những bản này lại và nhờ cô chuyển
tận tay cho đại sứ Cămbông.
- Vâng, ông cứ để đây. Ông để lại cho tôi cả địa chỉ
ông nữa, nếu có kết quả tôi sẽ trả lời ông rõ.
Ông Nguyễn Ái Quốc chào tôi rất lịch sự và ra về.
Khi cậu tôi dậy làm việc, tôi nói lại chuyện ông khách
người Việt Nam tới. Cậu tôi bảo tôi đọc cho cậu tôi nghe
"Bản trần tình" của ông Nguyễn Ái Quốc. Tôi đọc xong rồi
đặt lên bàn giấy của cậu tôi. Cậu tôi đọc lại một lần nữa
rồi nói:
- Để rồi chuyển tài liệu này cho Thủ tướng Clêmăngxô.
Và cậu Cămbông tôi đã đưa tài liệu của ông Nguyễn
Ái Quốc cho Clêmăngxô là người cùng cậu tôi và một số
người khác đại diện nước Pháp dự Hội nghị hòa bình
Vécxây. Vì sao ông Nguyễn Ái Quốc lúc đó lại tìm đến
nhà cậu tôi để đưa bản yêu sách cho Hội nghị Vécxây? Vì
đọc danh sách những đại diện toàn quyền của nước Pháp
đi dự Hội nghị Vécxây hồi đó, người ta thấy: Thủ tướng
Clêmăngxô, nhà tài chính lớn Clôdơ, người chuyên trách
chính sách nội trị là Tácxdiơ, Chủ tịch thượng viện Lêông
90