Page 96 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC

chủ bút nói: "Điều đó không ngại, có thế nào anh viết thế giản đơn và tự nhủ: "Người ta chỉ cần viết điều gì người ta
ấy. Tôi sẽ chữa bài của anh trước khi đưa in. Anh không thấy và cảm, bằng cách nắm lấy màu sắc và hoạt động của
cần viết dài, năm, sáu dòng cũng được". Ông Nguyễn bắt sự vật, như thế thì viết cũng không khó lắm".
đầu viết rất khó khăn. Tin tức về Việt Nam, ông Nguyễn Truyện ngắn đầu tiên của ông Nguyễn được đăng
không thiếu, ông thiếu nhất là văn Pháp. Ông Nguyễn trên báo Nhân đạo làm hai kỳ. Ông Nguyễn tả đời sống
viết làm hai bản, gửi cho tòa báo một bản, giữ lại một bản. thợ thuyền ở Pari mà cũng là đời sống của ông lúc đó. Tòa
Ông hết sức vui sướng khi thấy bài viết đầu tiên của mình báo đã trả bài này một trăm quan. Thật là một số tiền lớn
được đăng lên báo. Ông đọc lại bài báo đã in, so sánh và lúc bấy giờ. Đó là một thành công lớn về hai mặt: văn
sửa những chỗ viết sai. Ông kiên nhẫn làm theo cách ấy. chương và tài chính. Thành công đầu tiên này đã khuyến
Khi thấy viết đã bớt sai lầm, ông chủ bút bảo ông Nguyễn: khích ông Nguyễn viết những truyện ngắn khác. Ngoài
"Bây giờ anh viết dài hơn một ít, viết độ bảy, tám dòng". việc tả lại đời sống thợ thuyền Pari, ông thường viết về
Thế là ông Nguyễn viết bảy, tám dòng. các thuộc địa và đặc biệt là ở Việt Nam, không có một
Dần dần ông Nguyễn có thể viết cả một cột báo và có phút nào ông quên Tổ quốc mình đang bị giày xéo và
khi dài hơn nữa. Lúc bấy giờ, người chủ bút bạn thân của đồng bào mình đang bị áp bức. Ông Nguyễn chỉ viết một

ông Nguyễn khẽ bảo: "Bây giờ anh viết ngắn lại. Viết từng quyển sách duy nhất là quyển Bản án chế độ thực dân
này hoặc từng này dòng. Không viết dài hơn". Pháp; quyển này gồm những tài liệu chống thực dân
Ông Nguyễn thấy rằng phải rút ngắn cũng khổ như Pháp, trích trong những sách của người Pháp viết để ở
trước kia phải kéo dài. Nhưng cũng hết sức cố gắng. Và thư viện quốc gia.
ông thành công. Ông bắt đầu làm báo từ đó. Đầy hăng hái, ông Nguyễn viết cả một vở kịch Con
Về văn học, ông Nguyễn thích đọc Sếchxpia (Shakespeare) Rồng tre. Đại ý vở kịch như thế này: Có những cây tre thân
và Đíchken (Dickens) bằng tiếng Anh, Lỗ Tấn bằng tiếng hình quằn quẹo. Những người chơi đồ cổ lấy về đẽo gọt
Trung Hoa và Huygô (Hugo), Dôla (Zôla) bằng tiếng thành con rồng. Nó là một đồ chơi. Là con rồng nhưng
Pháp. Anatôn Phơrăngxơ (Anatole France) và Lêông thật ra chỉ là một khúc tre. Là một khúc tre, nhưng lại
Tôixtôi (Léon Tolstoi), có thể nói là những người đỡ đầu hãnh diện có tên là hình dáng con rồng. Tuy vậy nó chỉ là
văn học cho ông Nguyễn. một quái vật vô dụng.

Đọc những truyện ngắn của Anatôn Phơrăngxơ và của Ông Nguyễn viết vở kịch này vào dịp vua Khải Định
Lêông Tôixtôi, ông Nguyễn thấy hứng thú về văn chương sang Pháp để dự triển lãm thuộc địa. Vở kịch bị Chính phủ

93 94