Page 155 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

thì nêu cái hung ác, xấu xa. Lấy tài liệu đâu mà nhiều người hay dùng chữ nước ngoài quá nhiều
viết? Trả lời: Muốn có tài liệu phải xem, đọc và và không đúng. Có những chữ ta không có sẵn và
ghi chép và phải nghe cán bộ, chiến sĩ, nghe đồng khó dịch đúng thì cần phải mượn, nhưng sẽ “tả”
bào để có tài liệu viết; phải hỏi những người đi xa quá, nếu những chữ Hán hóa thành chữ ta rồi mà
về, hỏi nhân dân, hỏi bộ đội, hỏi những việc và ai cũng biết, cũng hiểu lại không dùng như: độc

tình hình ở các nơi; phải đi đến nơi, nhìn tận mắt lập mà viết thành “đứng riêng”, du kích thì viết
để thấy. Viết thế nào? Trả lời: Viết phải thiết thành “đánh chơi”, v.v. cũng là không phải lối.
thực, cụ thể, chớ lộ bí mật, viết ngắn chừng nào Sau đây là câu chuyện do Chủ tịch Hồ Chí Minh
hay chừng ấy, nhưng phải đủ ý; tránh lối viết kể về học viết truyện ngắn: “Sau Chiến tranh thế
“dây cà ra dây muống”. Viết rồi phải thế nào? Trả giới lần thứ nhất, tôi làm thợ sửa ảnh ở Pari. Hàng
lời: Phải đọc đi đọc lại, sửa đi sửa lại, phải nhờ ngày tôi đi đến xưởng, chiều tối tôi tham gia các
người đọc và cho nhận xét. Người còn cặn dặn: buổi họp của Đảng hoặc dự mít tinh của công
Chưa điều tra, chưa nghiên cứu, chưa biết rõ, chớ nhân. Cuối ngày làm việc, tôi đọc vài trang tiểu
nói, chớ viết; khi viết, khi nói phải luôn luôn làm thuyết để trau dồi tiếng Pháp và giải trí một chút.
thế nào cho ai cũng hiểu được, làm sao cho quần Một hôm, một bạn cùng nghề đưa cho tôi một cuốn
chúng đều hiểu, đều tin. “Trước hết là cần phải truyện nhỏ của Tônxtôi... Cách viết của Tônxtôi rất
tránh cái lối viết “rau muống” nghĩa là lằng giản dị, rõ ràng và dễ hiểu, làm tôi rất thích. Tuổi
nhằng “trường giang đại hải”, làm cho người xem trẻ thường bồng bột, tôi nhảy vùng dậy khỏi giường
như là “chắt chắt vào rừng xanh”. Mình viết ra mặc dù mùa đông rất lạnh, nhất là trong căn
cốt là để giáo dục, cổ động; nếu người xem mà phòng bé nhỏ của tôi lại không có lò sưởi. Tôi nói

không nhớ được, không hiểu được, là viết không to: “Viết một cuốn truyện ngắn chẳng có gì là khó.
đúng, nhằm không đúng mục đích. Mà muốn cho Mình cũng có thể viết được”. Ở Việt Nam chúng
người xem hiểu được, nhớ được, làm được, thì phải tôi, có câu tục ngữ “điếc không sợ súng”. Đúng là
viết cho đúng trình độ của người xem, viết rõ trường hợp của tôi. Sáng dậy, tôi bắt đầu viết. Mỗi
ràng, gọn gàng, chớ dùng chữ nhiều” . Cũng như ngày tôi phải viết từ năm giờ đến sáu giờ rưỡi
1
cách nói, Người nhiều lần phê bình cách viết của sáng, là vì bảy giờ tôi đã phải đi đến xưởng.
____________ Thường thường, ngón tay tôi tê cóng lại. Sau một

1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t.8, tr.207. tuần vất vả, tôi viết xong tác phẩm của mình.

153 154