Page 956 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

1
con đường nào khác con đường cách mạng vô sản” . Và chỉ có chủ nghĩa cộng
sản “mới cứu nhân loại, đem lại cho mọi người không phân biệt chủng tộc và
nguồn gốc sự tự do, bình đẳng, bác ái, đoàn kết, ấm no trên quả đất, việc làm

cho mọi người và vì mọi người, niềm vui, hòa bình, hạnh phúc, nói tóm lại là
nền cộng hòa thế giới chân chính, xóa bỏ những biên giới tư bản chủ nghĩa cho
đến nay chỉ là những vách tường dài ngăn cản những người lao động trên thế
2
giới hiểu nhau và yêu thương nhau” .
Kết hợp chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn, lấy thực tiễn làm cơ sở để đánh giá
Trong một thời gian sống ở Phương Tây, Hồ Chí Minh đã lĩnh hội và
nghiên cứu rất nhiều học thuyết, tư tưởng khác nhau. Nhưng điều làm Người
băn khoăn vẫn chưa được giải quyết. Các lý luận phương Tây phong phú và đa
dạng, đặc biệt Hồ Chí Minh lại sống và hoạt động ở những nơi có rất nhiều
luồng tư tưởng nổi tiếng. Những tư tưởng đó, dù chứa đựng rất nhiều giá trị
nhân văn, nhân đạo với lẽ phải không ai chối cải được, nhưng tại sao các nước
sinh ra những điều đó lại là những nước đế quốc lớn nhất thế giới lúc bấy giờ,

với lãnh thổ rộng mênh mông, đang thống trị phần lớn nhân loại. Cuộc cách
mạng Pháp sinh ra khẩu hiệu bất hủ “Tự do, Bình Đẳng, Bác ái”, nhưng “Tư bản
nó dùng chữ Tự do, Bình đẳng, Đồng bào để lừa dân, xúi dân đánh đổ phong
kiến. Khi dân đánh đổ phong kiến rồi, thì nó lại thay phong kiến mà áp bức
3
dân” . Cách mạng Mỹ, nơi sản sinh ra bản tuyên ngôn độc lập nổi tiếng, khẳng
định những quyền tự nhiên bất di bất dịch của con người, dù đã thành công rất
lâu, nhưng lại là nơi “công nông vẫn cứ cực khổ, vẫn cứ lo tính cách mệnh lần
4
thứ hai” vì đó là cách mạng tư sản. Chính nhờ sự kết hợp giữa lý luận và thực
tiễn, Hồ Chí Minh mới phát hiện được cái mạnh và cái hạn chế của cách mạng
tư sản, mới thấy rằng: “Cách mệnh Pháp cũng như cách mệnh Mỹ, nghĩa là cách

mệnh tư bản, cách mệnh không đến nơi, tiếng là cộng hoà và dân chủ, kỳ thực
trong thì nó tước lục công nông, ngoài thì nó áp bức thuộc địa. Cách mệnh đã 4
lần rồi, mà nay công nông Pháp hẵng còn phải mưu cách mệnh lần nữa mới
5
hòng thoát khỏi vòng áp bức. Cách mệnh An Nam nên nhớ những điều ấy” .
Nên điều cần rút ra đó là: “Chúng ta đã hy sinh làm cách mệnh, thì nên làm cho
đến nơi, nghĩa là làm sao cách mệnh rồi thì quyền giao cho dân chúng số nhiều,
chớ để trong tay một bọn ít người. Thế mới khỏi hy sinh nhiều lần, thế dân
6
chúng mới được hạnh phúc” .

__________
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 12, tr. 30.
2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 1, tr. 496.
3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 2, tr. 296.
4. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 2, tr. 291.
5. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 2, tr. 296.
6. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 2, tr. 292.

954