Page 160 - http://tvs.vsl.vn/trienlam

®éng r»ng, khi nghe tin NguyÔn KhuyÕn ®ç ®Çu lµ ®Ó gi¸m s¸t «ng chÆt chÏ h¬n. ¤ng tõ chèi kh«ng
b¶ng, c¸c b¹n häc b¶o nhau: ®−îc, sau ®µnh ph¶i miÔn c−ìng ®i. §Õn ngµy r»m
- Ta ®i t×m cËu Êy b¾t khao chø nhØ! th¸ng ch¹p, «ng xin nghØ vÒ quª nhµ ¨n tÕt.
TÊt c¶ cïng ®i t×m NguyÔn KhuyÕn. Tho¹t tiªn Sau khi NguyÔn KhuyÕn vª quª råi, Hoµng Cao
hä sôc vµo thuª mÊy qu¸n trä tiÒn thuª kh¸ ®¾t Kh¶i nh©n cã viÖc quan ph¶i qua Hµ Nam, bÌn
gÇn cöa tr−êng. Ch¼ng thÊy ®å Th¾ng ®©u c¶. M·i nh¾n cho NguyÔn KhuyÕn biÕt lµ sÏ ghÐ th¨m «ng.
sau, ®i xu«i xuèng qu¸n trä «ng T−íc, ë xa tr−êng H«m ®ã ®óng 23 th¸ng ch¹p, tÕt «ng T¸o,
thi, th× hä míi thÊy «ng thñ khoa tr−êng Nam gèi NguyÔn KhuyÕn míi nh©n dÞp t×m c¸ch xá hä
®Çu lªn èng quyÓn, m×nh trïm chiÕc ¸o dµi n©u Hoµng mét vè ch¬i. ¤ng sai ng−êi trång mét c©y
b¹c, ®ang n»m cßng queo ngñ ngon lµnh trªn chiÕc nªu râ cao, trªn treo mét chiÕc ®Ìn lång vµ mét vÕ
châng tr¬ träi d−íi bÕp nhµ trä. ®èi nh− sau:
D−¬ng Khuª võa lay võa dùng ®å KhuyÕn dËy: - KiÕt kiÕt can mao, tiÕt ®¸o, kinh thiªn phï
- §ç råi, cËu ®ç thñ khoa! Sao l¹i n»m ë ®©y? nhËt nguyÖt.
NguyÔn KhuyÕn c−êi hiÒn lµnh, thËt thµ: NghÜa lµ: Chãt vãt cê mao, ®Õn TÕt, chèng trêi
- Ýt tiÒn qu¸. M×nh cã d¸m thuª chç ngñ ®©u, mµ phß nhËt nguyÖt.
chØ xin «ng T−íc ®©y cho ®−îc n»m nhê d−íi bÕp. C©u nµy nghÜa ®en nãi vÒ c©y nªu cao cã treo
B¹n bÌ nghe xong, ai còng xãt th−¬ng. Kh«ng ®Ìn, nh−ng nghÜa bãng lµ tá chÝ khÝ cña nhµ th¬.
ai nghÜ ®Õn chuyÖn b¾t NguyÔn KhuyÕn ph¶i khao VÕ ®èi l¬ löng nµy cèt ®Ó nhö tªn hä Hoµng vµo
n÷a. trßng...
Sau khi thi ®ç, NguyÔn KhuyÕn ®−îc bæ lµm Qu¶ nhiªn khi Hoµng Cao Kh¶i tíi, h¾n ®äc vÕ
quan. Song thêi gian nµy, thùc d©n Ph¸p ®¸nh ®èi ë c©y nªu th× tÊm t¾c khen hay, nh−ng thÊy
chiÕm n−íc ta, triÒu ®×nh nhµ NguyÔn còng lÇn chØ cã mét vÕ th× th¾c m¾c l¾m, cø n»n n× ®ßi
l−ît quy hµng. Tr−íc t×nh thÕ Êy, «ng rÊt ®au NguyÔn KhuyÕn cho xem nèt vÕ thø hai.
lßng, bÌn lÊy cí ®au m¾t, c¸o quan vÒ ë Èn. Thùc ChØ ®îi cã thÕ, NguyÔn KhuyÕn bÌn dÉn hä
d©n Ph¸p chiÕm ®−îc Nam Kú, lÇn l−ît ®¸nh ra Hoµng vµo trong bÕp nhµ m×nh. ë ®ã, c¹nh mÊy cç
Trung Kú, B¾c Kú. §Ó mua chuéc sÜ phu B¾c kú, ®Çu rau míi nÆn, viªn kinh l−îc sø B¾c Kú ®äc
chóng cho ng−êi mêi NguyÔn KhuyÕn ra lµm quan thÊy vÕ ®èi l¹i nh− sau:
trë l¹i, nh−ng «ng døt kho¸t kh«ng ra. Lóc Hoµng - Mang mang khèi thæ, thêi lai, t¶o ®Þa t¸c
Cao Kh¶i cho ng−êi mêi «ng ®Õn lµm s− m«n, còng quan v−¬ng.

157 158