Page 48 - http://tvs.vsl.vn/trienlam

Nhìn vào bề nổi xã hội phong kiến Việt Nam thì tình có nghĩa sẽ sâu đậm hơn. Tình nghĩa lúc đầu
đúng như vậy, người phụ nữ không có quyền hạn chỉ có giữa hai người, sau được mở rộng thêm với
gì hơn là sự phục tùng. Do ảnh hưởng của Nho thế hệ sau và thế hệ trước.
giáo, ứng xử trong quan hệ vợ chồng của người Người Việt đã đi theo con đường ấy để tiến từ
Việt bị chi phối rất mạnh. Nhưng, thực tế cũng cá nhân sang gia đình, sang gia tộc, rồi ra ngoài
cho thấy, trong quan hệ ứng xử của vợ chồng xã hội. Phải có tình mới có tâm, phải có nghĩa mới
người Việt, về bản chất có một sự vươn lên tới cái có thức. Người Việt Nam nào cũng có tâm thức
cao cả, nó góp phần giữ thăng bằng cuộc sống vật này và đã vận dụng trong mọi ứng xử. Chỉ biết có
chất, tinh thần và tình cảm. Do đó, giữa vợ và tình, không biết nghĩa, tình sẽ không bền vững.
chồng người Việt, người ta đã sống vì thân thế,
Chỉ theo nghĩa không biết đến tình nghĩa không
danh dự, dòng họ của nhau. Khi quyết định sống có cơ sở và sẽ chỉ tạm bợ, sẽ mang đến bất hạnh
chung, ai cũng nghĩ phải sống đến đầu bạc răng
cho cá nhân.
long chứ không phải sống tạm bợ, có kỳ hạn theo
Ai chèo ghe bố qua sông
hợp đồng.
Đạo vợ nghĩa chồng nặng lắm ai ơi.
Trong xã hội người Việt, các cuộc hôn nhân
Hoặc:
thường không bắt nguồn từ tình yêu. Thế mà
Đôi ta là nghĩa tao khang
phần lớn các cặp vợ chồng trước đây đã sống với
Xuống khe bắt ốc, lên ngàn hái rau
nhau đến bạc đầu. Người Việt thường hay nói
Đi đâu cho thiếp đi cùng
“tình nghĩa vợ chồng”. Tình yêu có thể phai nhạt
Đói no thiếp chịu, lạnh lùng thiếp cam.
đi theo năm tháng nhưng cái nghĩa, sự ứng xử và
Do cuộc sống khó khăn, vợ chồng thường phải
đạo đức của con người với nhau mới tồn tại lâu
đồng cam cộng khổ nên cái nghĩa nhiều khi lại là
bền. Do đó dân gian có câu “gái có công chồng
chất kết dính tốt các cuộc hôn nhân. Thêm nữa,
chẳng phụ”.
Người Việt quan niệm, trong ứng xử, từ tình đạo đức Nho giáo và quan niệm phúc, đức còn
yêu chuyển sang hôn nhân, sang hạnh phúc: ràng buộc con người, khiến người ta không dễ gì
hạnh phúc riêng, rồi hạnh phúc chung là vấn đề bỏ nhau khi gặp khó khăn. Điều này giải thích tại
từ tình sang nghĩa. Trai gái chỉ biết có tình. sao trong ca dao của người Việt thường ca ngợi
Nhưng khi đã thành vợ chồng thì cái tình ấy được tình nghĩa vợ chồng mà không nhắc nhiều đến
mang thêm cái nghĩa. Trong nghĩa vẫn có tình, tình yêu trai gái:

45 46