Page 748 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

tháng kể từ ngày ông nghỉ hưu, ông đã sống như thế nào, đã làm gì

và đã lên tiếng ra sao về số phận và tương lai của đất nước thì tôi
biết. Và lúc đó, hơn bao giờ hết, ông hiện ra với nhân cách lớn. Nhân
cách, trong một thời đại của chủ nghĩa vật chất và thói vị kỷ đang
thống trị quá nhiều người trong chúng ta, đã trở thành một tài sản
quý hiếm.
Chúng ta đã và đang nói về những gì ông đã làm cho dân tộc.

Nhưng lúc này, giờ phút của cuộc biệt ly, tôi viết về ông trong cách
nhìn của cá nhân mình. Và trong cách nhìn ấy, ông hiện ra là một
người phản biện - người phản biện của lương tâm thời đại.
Tôi đã từng nói và bây giờ lại nói tiếp, rằng: một con người hay
một dân tộc không biết nói thật thì con người hay dân tộc đó đã bắt
đầu suy đồi. Nói thật với một lương tâm và trí tuệ chính là sự phản
biện chân chính nhất. Một người chạy xe ôm biết nói thật cũng cần
thiết cho dân tộc huống hồ một người ở địa vị như ông. Bởi ông là
một trong những người từng hoạch định đường đi cho dân tộc trong

những giai đoạn cụ thể, từng phải chứng kiến những thất bại, từng
đi qua những thăng trầm của đời sống và lịch sử, từng là nhân
chứng của nhiều điều mà những người như tôi không có khả năng
trở thành nhân chứng. Và bởi ông là người đã từng ở một trong
những vị trí lãnh đạo cao nhất của đất nước, có liên quan trực tiếp
đến sự sống còn của đất nước ta trong nhiều thời kỳ thì tiếng nói

phản biện của ông khó bị hiểu sai lệch và có sức mạnh thực sự cho
sự phát triển của đất nước. Vì thực tế, có không ít những phản biện
chân thực và xác đáng của những người bình thường đã từng bị hiểu
sai lệch như một hành động cực đoan hay không thiện chí và nhiều
khi bị bao vây bởi những ngờ vực.
Dân tộc này mong mỏi một người bán rau sạch nói thật và ngàn
lần mong mỏi một người ở địa vị như ông nói thật. Và ông đã cất
tiếng nói của một người yêu nước chân chính và đầy hiện thực. Đấy

là một tiếng nói trung thực, minh bạch nhưng day dứt và nhiều lúc
đau đớn. Đó không phải giọng nói của một thứ yêu nước hão huyền

746