Page 122 - 9786045773079

pha lẫn cả chua, ngọt, đắng, cay của các loại thân, bác đến thì lớp đã đông, có cả nam nữ, khác nhau
hạt, rễ, lá, lấy từ nhiều thứ cây khác nhau. Ở đây về tuổi tác, nghề nghiệp và trình độ học vấn. Vở học
cũng như tại Đông Quan nơi làm việc của cụ Kiều, thì bằng giấy tây, giấy bản xơ, giấy báo, ván mỏng,
tôi đều liên tưởng đến vườn thuốc của cụ Phó bảng đủ loại. Từ những người mới tập vòng chữ “O” như
1
Huy và cụ Năm Giáo ở miếu Trời Sanh đã được các bác đến những người muốn hiểu cung cách gửi một
ba má ở trong Nam kể lại. Cụ Lê Xuân Quang nói: bức thư về quê hoặc muốn có một lá đơn xin việc,
- Bác từ Cai Lậy thuộc đất Mỹ Tho lên Sài Gòn đều được anh chỉ vẽ tận tâm. Chủ yếu là anh tạo
làm ăn từ khi còn nhỏ. Bác cư trú ở xóm Chiếu. Đó điều kiện cho họ tự làm lấy, cùng lắm anh mới phải
là nơi nhân dân lao động lục tỉnh và những vùng làm thay. Thầy giáo, cậu giáo, anh giáo, đó là
xa hơn nữa tìm về thành phố kiếm công ăn việc những tiếng bà con xóm Chiếu dùng để gọi anh. Lời
làm, dần dần dựng nhà cửa, lập thành xóm mạc. xưng hô của bà con có khác nhau nhưng tấm lòng

Trên đường từ ngõ thành phố trở về, người ta ít của họ đối với anh thì không khác, đó là sự quý
thấy những lão Tây bụng phệ cắp gậy hèo uốn cong trọng, niềm kính yêu.
và những mụ đầm môi đỏ chót, váy cũn cỡn, ưỡn Có lần anh Thành đến thăm bác. Bác phàn nàn
ngả người trên những chiếc xe do người mình kéo là mình học dốt. Anh bảo: “Mình dốt là do thằng
như ở trên các đường phố lớn, vì đây là con đường Tây. Chúng mình học dăm ba chữ cũng phải học
của những người buôn vai gánh bộ, của phu phen giấu, học lén. Phải đuổi hết thằng Tây để chúng
và cũng là con đường mỗi ngày hai chiều anh khỏi ức hiếp mình, khỏi đá giày đinh lên đầu mình”.
Thành vẫn đi. Bác được làm quen với anh là nhờ Dạy Quốc ngữ cho bà con xóm Chiếu chỉ là công
cuộc đời làm thuê, nhờ xóm Chiếu. việc làm thêm của anh Thành. Nghề nghiệp chính
Về với xóm Chiếu một thời gian, anh Thành rủ của anh lúc này là làm thợ.
bà con trong xóm lại học chữ Quốc ngữ. Khi anh rủ Trường Kỹ nghệ thực hành Sài Gòn, nơi anh học

___________ việc lúc bấy giờ là một cơ sở công nghiệp quan trọng
1. Lúc sức khỏe đã yếu, cụ Phó bảng Huy về nghỉ tại của xứ Đông Dương. Nó là trung tâm đào tạo thủy
Cao Lãnh, Sa Đéc. Cụ ở trong ngôi miếu ở trên bờ một con thủ đi biển và thợ máy cho xưởng đóng tàu Ba Son,
lạch, đó là miếu Trời Sanh. Ở đấy, cụ cùng cụ Năm Giáo Hải Phòng và các nơi khác. Tuy vậy trường vẫn
làm thuốc chữa bệnh cho dân. Cụ mất ở đó vào ngày 27/10 chật hẹp, thiếu thốn. Thiết bị ở những xưởng học
năm Kỷ Tỵ (1929). Trước đây, bà con làng Sen lấy ngày đó
làm lễ xuống đồng cấy chiêm. việc cũng nghèo nàn. Cách không xa trên đầu thợ
119 120