Page 97 - 9786045773079
P. 97

là những mái tranh dột nát, dột đến nỗi trời mưa                                     với chế độ giáo dục ấy thì có những con người đi
                 học sinh phải đội nón để che cho sách vở.                                            truyền bá giáo dục ấy.
                     Điều quan trọng nhất là nội dung giáo dục ở đây                                     Nhưng  ở Quốc học có  cả thầy người Pháp và
                 không phù hợp với bậc học Thành chung. Người ta                                      người Việt. Ngay số thầy người Pháp cũng có thầy
                 dạy tiếng Pháp, tập dịch và tập nói tiếng Pháp để                                    có lương tâm nghề nghiệp. Còn các thầy người Việt,
                 phục vụ yêu cầu cai trị và khai thác của người Pháp                                  phần đông biết trọng nhân phẩm, quý tự do. Nhiều
                 là chủ yếu. Kèm theo  đó, một phần người Pháp                                        thầy công khai chống lại nhà nước bảo hộ.
                 muốn gieo rắc tư tưởng sùng ngoại hiếu kỳ nhằm                                          Phong trào đọc Tân thư có sự tham gia của các

                 biến thanh niên học sinh thành những con người                                       thầy giáo và học sinh Quốc học đã làm cho thực
                 vong bản. Chúng hy vọng lớp trẻ này sẽ quên Tổ                                       dân Pháp lo sợ. Chúng bỏ tù được một số người
                 quốc của họ để phụng sự một tổ quốc khác, tổ quốc                                    đọc sách nhưng hiểu sao được suy nghĩ của họ sau
                 của những kẻ đi áp bức, bóc lột dân tộc mình.                                        những trang Tân thư, thậm chí những trang sách
                     Đốc học trường lúc đó là Lôgiu, kẻ đã có mặt                                     chưa dịch thuật và in ấn xong thì đã bất cập với
                 trong đội quân viễn chinh Pháp. Bàn tay lông lá                                      thời cuộc lúc ấy.
                 của ông ta chưa gột hết máu của nông dân Yên Thế.
                 Ông ta đã bị quân của cụ Đề Thám bắt làm tù binh                                        Trên trường  đấu tranh cách  mạng của nước
                 rồi được trao trả. Chính quyền thực dân coi thành                                    nhà lúc này nhiều xu hướng hoạt động yêu nước
                 tích bắn giết dân thuộc địa của Lôgiu là “công lao                                   cùng xuất hiện: phong trào  Đông Du với chủ
                 khai hóa”  nên  đưa ông ta lên làm  đốc học một                                      trương vũ trang bạo động; Hội Duy Tân và Trường

                 trường bảo hộ to nhất xứ.                                                            Đông Kinh nghĩa thục với chủ trương cải lương.
                     Ngoài Lôgiu cũng có những giáo viên vừa là                                       Hai chủ trương ấy đều xuất phát từ một cội nguồn
                 quan văn vừa là quan võ như Quâynhắc, vì ôm                                          là chủ nghĩa yêu nước.
                 mộng mở thêm đất thực dân cho Đại Pháp mà bỏ                                            Anh Nguyễn Sinh Côn đã không theo Sào Nam
                 xác ở một thuộc địa mới và Lơ Bơrítđơ - kẻ đã vứt                                    Phan Bội Châu sang Nhật và anh cũng không tán
                 bỏ các sách giáo khoa, khoác súng thép nhảy lên                                      thành chủ trương dựa vào Pháp mà cải cách chế độ
                 đến hàm thiếu tướng rồi trở lại chém giết nhân dân                                   quan trường để duy tân đất nước của Tây Hồ Phan
                 thành Huế sau ngày  chúng ta  giành  được chính                                      Chu Trinh. Nhưng những hoạt  động cụ thể của
                 quyền từ tay quân đội Nhật. Kể thì nhiều, tóm lại                                    quần chúng do ảnh hưởng của các cuộc vận động ấy

                                                                  95                                  96
   92   93   94   95   96   97   98   99   100   101   102