Page 98 - 9786045773079

là những mái tranh dột nát, dột đến nỗi trời mưa với chế độ giáo dục ấy thì có những con người đi
học sinh phải đội nón để che cho sách vở. truyền bá giáo dục ấy.
Điều quan trọng nhất là nội dung giáo dục ở đây Nhưng ở Quốc học có cả thầy người Pháp và
không phù hợp với bậc học Thành chung. Người ta người Việt. Ngay số thầy người Pháp cũng có thầy
dạy tiếng Pháp, tập dịch và tập nói tiếng Pháp để có lương tâm nghề nghiệp. Còn các thầy người Việt,
phục vụ yêu cầu cai trị và khai thác của người Pháp phần đông biết trọng nhân phẩm, quý tự do. Nhiều
là chủ yếu. Kèm theo đó, một phần người Pháp thầy công khai chống lại nhà nước bảo hộ.
muốn gieo rắc tư tưởng sùng ngoại hiếu kỳ nhằm Phong trào đọc Tân thư có sự tham gia của các

biến thanh niên học sinh thành những con người thầy giáo và học sinh Quốc học đã làm cho thực
vong bản. Chúng hy vọng lớp trẻ này sẽ quên Tổ dân Pháp lo sợ. Chúng bỏ tù được một số người
quốc của họ để phụng sự một tổ quốc khác, tổ quốc đọc sách nhưng hiểu sao được suy nghĩ của họ sau
của những kẻ đi áp bức, bóc lột dân tộc mình. những trang Tân thư, thậm chí những trang sách
Đốc học trường lúc đó là Lôgiu, kẻ đã có mặt chưa dịch thuật và in ấn xong thì đã bất cập với
trong đội quân viễn chinh Pháp. Bàn tay lông lá thời cuộc lúc ấy.
của ông ta chưa gột hết máu của nông dân Yên Thế.
Ông ta đã bị quân của cụ Đề Thám bắt làm tù binh Trên trường đấu tranh cách mạng của nước
rồi được trao trả. Chính quyền thực dân coi thành nhà lúc này nhiều xu hướng hoạt động yêu nước
tích bắn giết dân thuộc địa của Lôgiu là “công lao cùng xuất hiện: phong trào Đông Du với chủ
khai hóa” nên đưa ông ta lên làm đốc học một trương vũ trang bạo động; Hội Duy Tân và Trường

trường bảo hộ to nhất xứ. Đông Kinh nghĩa thục với chủ trương cải lương.
Ngoài Lôgiu cũng có những giáo viên vừa là Hai chủ trương ấy đều xuất phát từ một cội nguồn
quan văn vừa là quan võ như Quâynhắc, vì ôm là chủ nghĩa yêu nước.
mộng mở thêm đất thực dân cho Đại Pháp mà bỏ Anh Nguyễn Sinh Côn đã không theo Sào Nam
xác ở một thuộc địa mới và Lơ Bơrítđơ - kẻ đã vứt Phan Bội Châu sang Nhật và anh cũng không tán
bỏ các sách giáo khoa, khoác súng thép nhảy lên thành chủ trương dựa vào Pháp mà cải cách chế độ
đến hàm thiếu tướng rồi trở lại chém giết nhân dân quan trường để duy tân đất nước của Tây Hồ Phan
thành Huế sau ngày chúng ta giành được chính Chu Trinh. Nhưng những hoạt động cụ thể của
quyền từ tay quân đội Nhật. Kể thì nhiều, tóm lại quần chúng do ảnh hưởng của các cuộc vận động ấy

95 96