Page 94 - 9786045773079

lớp chứ so sánh làm sao được với cậu Côn. Cả lớp - Người ta đến không phải để xem các vua có
và cả trường con nữa, được mấy người như cậu”. được mồ yên mả đẹp hay không mà cốt để thưởng
Tôi nhận ra lời ông cụ là phải và tôi càng gắn bó ngoạn cảnh có núi có sông, thưởng ngoạn vẻ đẹp
với anh Côn hơn. của thiên nhiên có sự góp sức của con người.
Hằng ngày, anh rủ tôi cùng học. Anh sửa cho tôi Như để kết thúc buổi đi chơi, anh Côn nói:
những chỗ đọc sai vần hoặc chưa hiểu mẹo . Vốn có - Anh biết không, người ta nói Huế là nơi
1
sức nhớ chắc và lập luận vững, nhưng trước khi chỉ “Tang tóc mỉm cười, vui tươi thổn thức”. Lời mỉa
dẫn cho tôi một điều gì, anh cứ khiêm tốn nói: “Theo mai dí dỏm này tưởng cũng không quá đáng khi
tôi nhớ thì thế này” hoặc “có lẽ ý của chỗ này là...”. Huế còn là nơi ngự trị của bọn đế vương quý tộc
Anh muốn bạn tự suy nghĩ để xác định tiếp thu, cả người Pháp và người Việt.
đồng thời anh cũng muốn tự kiểm tra, đối chiếu lại Cụ Cần nói dồn dập, giọng càng thiết tha:
những hiểu biết của mình. - Những ngày tôi được gần cậu Côn là như vậy
Có dịp được theo anh lên vùng lăng tẩm của các đó, có khác gì lần giở một cuốn sách thật bổ ích, dễ
đế vương, tôi bỗng lạ lùng trước sự hiểu biết của gì mà quên được, cho dù trí óc mình đã mệt mỏi lắm
anh. Buổi ấy, người ta còn cấm đi vào từng lăng mộ rồi. Những ngày có anh bên cạnh (trong chuyện kể,
một. Chúng tôi bước trên những con đường cao, trèo cụ Cần vẫn dùng lẫn lộn giữa hai tiếng cậu và anh),

lên các ngọn đồi nhìn khắp chốn đó đây. Anh kể với tôi thấy mình giàu có thêm và an tâm lắm. Thế
tôi tính nết và tội ác mỗi đời vua triều Nguyễn. Anh nhưng chúng tôi học chưa xong bậc tiểu học thì tôi
kể về Tự Đức và chuyện xây Vạn Niên Cơ của ông đã phải đi xa. Thân phụ tôi lại vào làm Đốc học tỉnh
ta. Qua lời anh, tôi tưởng như chính anh là người Bình Thuận.
đã từng trộn vữa, khiêng đá để xây lăng. Anh bùi Trước lúc ra đi, tôi đến chào thầy giáo Thọ.
ngùi: “... Máu xương dân lính phải đổ ra vì lăng tẩm Không ngờ khi tôi gõ cửa phòng, người đón tôi lại
nhà vua khi đời sống dân mình đã xác xơ mà giặc là anh Côn. Một trang vở dày đặc những chữ trải
ngoài thì giương sẵn nanh vuốt”. trên bàn. Bên lề, có nhiều câu sửa chữa của thầy
Nhìn những lớp người vãn cảnh đi lại, anh Côn giáo. Anh đang hỏi thầy về bài dịch từ tiếng Việt ra
nói với tôi: tiếng Pháp mà anh luyện tập thêm. Tôi cáo từ. Anh

___________ còn nán ở lại làm cho xong việc. Nhưng sau đó, anh
1. Ngữ pháp. cũng đã kịp về tiễn tôi, lưu luyến.

91 92