Page 104 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC

Các đồng chí nghĩ xem tôi vui mừng xiết bao, khi mấy Trong số những người ở trọ nhà tôi lúc bấy giờ có một
ngày sau, mở xem báo buổi sáng, tôi thấy có đăng tác người thanh niên châu Á. Mẹ chồng tôi là chủ nhà, biết rõ
phẩm của tôi, tác phẩm yêu quý của tôi. Niềm vui sướng tên của anh thanh niên ấy. Còn tôi, tôi thấy tên anh ta rất
của tôi càng lớn hơn nữa, khi tòa soạn báo Nhân đạo trả khó đọc và khó nhớ. Chúng tôi trong nhà quen gọi anh là
cho tôi số tiền nhuận bút 50 phơrăng. Với số tiền đó tôi có "anh Trung Quốc" vì tưởng anh là người Trung Quốc.
thể sống mười ngày không cần làm việc, tôi có thể dùng "Anh Trung Quốc" ở tầng gác hai . Buồng anh mỗi bề 3m,
*
thời gian ấy để đọc sách. Hạnh phúc biết ngần nào. nhìn xuống ngõ. Thời đó ngõ nhà chúng tôi không có
Nội dung bài phóng sự của tôi, tôi kể những điều mắt điện. Mãi đến năm 1930 mới có điện. Tối đến người ta
thấy tai nghe nơi khu phố ở là khu phố nghèo khổ của
thắp đèn dầu. Đời sống nhân dân trong ngõ nghèo khổ
những người thợ thuyền và những người thất nghiệp
nhưng mọi người ăn ở với nhau rất tốt.
trong thành phố Pari lộng lẫy, giàu có. Thành công đầu
Nhà nọ biết nhà kia, thăm hỏi nhau, giúp đỡ nhau,
tiên khuyến khích tôi viết những bài về tội ác của chính
chơi với nhau thân ái, chứ không ích kỷ như xã hội bây
1
phủ Pháp ở Việt Nam và ở những thuộc địa khác .
giờ, ai biết người nấy, ai sống chết kệ ai.
* "Anh Trung Quốc" ở trọ sống rất giản dị và hết sức
* * đứng đắn. Khi nào người làm trong nhà đi vắng, mẹ

Nhà số 9, ngõ Công Poanh này là nhà riêng của mẹ chồng tôi thường sai tôi vào dọn buồng cho "anh Trung
chồng tôi. Bà cụ xây cất ngôi nhà này từ thế kỷ thứ XIX. Quốc". Những lần như thế tôi mới có dịp thấy buồng ở
Nhà có ba cửa ra vào: một cửa chính, một cửa ngách và của anh. Buồng nhỏ, kê vẻn vẹn một cái giường, một cái
một cửa bước thẳng vào sân trong. Nhà nằm trong một bàn và một cái tủ. Trong buồng có chậu rửa mặt, nhưng
ngõ cụt, thuộc một khu phố nghèo của Pari. Sau Chiến vòi nước thì ở ngoài đầu cầu thang. Lò sưởi không có, mà

tranh thế giới thứ nhất, mẹ chồng tôi mở nhà trọ. Cửa vào mùa đông ở Pari thì rất lạnh. Tôi nhớ rõ một lần tôi gõ cửa
nhà tôi đó trông xấu xí, phía dưới bằng gỗ, trên lắp kính. buồng anh để vào dọn dẹp, anh chào tôi và bảo: "Bà
Trong sân, một đàn gà đang kiếm ăn. Giammô, bà cứ để đấy cho tôi. Tôi không muốn phiền bà.
__________
__________
1. "Người học trò của đại văn hào L.Tônstôi", Tạp chí Văn học * Người Pháp gọi số thứ tự tầng gác bắt đầu từ tầng gác thứ hai.
Liên Xô, ngày 19-11-1960. Tầng hai, theo người Pháp, tức tầng ba theo cách gọi của Việt Nam.

101 102