Page 105 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 105

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC                                                                                                    ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC



             Bà để tôi làm lấy được". Tôi thấy anh mặc quần áo ngủ và                            hỏi thăm. Tôi cho rằng thời trước người ta sống có tình
             anh đang ngồi làm việc gần cửa sổ. Cửa mở, sợ gió lùa, tôi                          thương  yêu  đùm  bọc  nhau  hơn  thời  nay  ở  cái  đất  Pari
             định đóng lại thì anh ngăn: "Bà Giammô, bà cứ để như thế                            này. Điều đặc biệt là tôi không thấy anh tiếp khách hay
             cho. Không sao cả. Xin cảm ơn bà". Có lần tôi vào buồng                             tiếp bạn bè trong buồng anh bao giờ.
             anh để thay đồ trải giường cho anh thì gặp anh đang ngồi                                Bỗng một hôm "anh Trung Quốc" từ giã nhà số 9 ngõ
                                                                                                                                                       1
             ăn  cơm.  Tôi  thấy  anh  đang  cầm  bát  cơm,  tay  cầm  đũa.                      Công Poanh của chúng tôi đi đâu chúng tôi không rõ .
                                                                                                     Ngay sau chiến tranh thế giới thứ nhất, tôi làm thuê ở
             Anh nấu cơm lấy bằng cái bếp cồn để ở góc buồng. Anh
                                                                                                 Pari, khi thì làm cho một cửa hàng phóng đại ảnh, khi thì
             chào  tôi  và  nói: "Cảm ơn  bà  Giammô.  Tốt  lắm.  Cảm  ơn
                                                                                                 vẽ "đồ cổ mỹ nghệ Trung Hoa" (do một xưởng của người
             bà". Một lần khác bước vào buồng, tôi thấy anh đang ngồi
                                                                                                 Pháp  làm  ra!).  Hồi  đó  tôi  thường  rải  truyền  đơn  tố  cáo
             viết và anh lại bảo: "Bà Giammô bà cứ để tôi làm lấy, tôi
                                                                                                 bọn thực dân Pháp ở Việt Nam.
             không dám phiền bà. Cảm ơn bà".
                                                                                                     Lúc bấy giờ, tôi ủng hộ Cách mạng Tháng Mười chỉ là
                 Vải trải giường trong buồng anh do nhà trọ cung cấp
                                                                                                 theo cảm tính tự nhiên. Tôi chưa hiểu hết tầm quan trọng
             và thay đổi, nhưng quần áo của anh thì anh tự giặt lấy.
                                                                                                 lịch sử của nó. Tôi kính yêu Lênin vì Lênin là một người
             Anh ăn ở ngăn nắp, trật tự, không làm ầm ĩ bao giờ và mẹ
                                                                                                 yêu nước vĩ đại đã giải phóng đồng bào mình; trước đó,
             chồng  tôi  suốt  mấy  năm  trời  anh  ở  trọ  không  hề  than
                                                                                                 tôi chưa hề đọc một quyển sách nào của Lênin viết.
             phiền một câu nào về anh. Gia đình tôi đều nhận xét anh
                                                                                                     Tôi  tham  gia  Đảng  Xã hội  Pháp  chẳng  qua  là  vì  các
             là người lịch sự, biết điều, đứng đắn và là một thanh niên
                                                                                                 "ông bà" ấy (hồi đó tôi gọi các đồng chí của tôi như thế) đã
             nước  ngoài  rất  nghèo.  Hàng  ngày,  anh  đi  làm  ở  đâu
                                                                                                 tỏ đồng tình với tôi, với cuộc đấu tranh của các dân tộc bị
             chúng  tôi  không  biết  rõ.  Bao  giờ  cũng  thế,  anh  xuống
                                                                                                 áp bức. Còn như đảng là gì, công đoàn là gì, chủ nghĩa xã
             thang, tìm trong hộp thư ở chân cầu thang xem có thư từ,
                                                                                                 hội và chủ nghĩa cộng sản là gì, thì tôi chưa hiểu.
             báo  chí  gì  người  ta  gửi  cho  anh  không,  rồi  anh  đi  cửa
                                                                                                     Hồi ấy, trong các chi bộ của Đảng Xã hội, người ta bàn
             ngách bên để ra phố. Đi đâu về anh lại tìm thư từ, báo chí                          cãi sôi nổi về vấn đề nên ở lại trong Quốc tế thứ hai, hay
             trong hộp rồi mới lên buồng.                                                        là nên tổ chức một Quốc tế thứ hai rưỡi, hoặc tham gia
                 Gia đình chúng tôi hồi đó ở tầng một, cho nên hàng                              Quốc tế thứ ba của Lênin? Tôi dự rất đều các cuộc họp
             ngày anh đi về chúng tôi đều thấy. Có ngày cả hai buổi
                                                                                                 __________
             không trông thấy anh ra phố, chúng tôi lên buồng anh để
                                                                                                     1. Xem Hồng Hà: Bác Hồ ở Pháp, Sđd.


                                                                     103                          104
   100   101   102   103   104   105   106   107   108   109   110