Page 85 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 85
Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC
là tin tức ông thị trưởng Coóc (Cook), một nhà đại ái quốc Anh Ba đến nói với tôi: "Xin từ biệt anh Nam"!.
Ái Nhĩ Lan . Ông ta bị bắt và bị người Anh bỏ tù. Ông ta - Anh đi đâu?
*
tuyệt thực. Không những ông không ăn uống, mà còn - Tôi đi Pháp.
không nói năng, không cử động nữa. Ông nằm nghiêng - Không nói chơi chứ? Nước Pháp đang có chiến
một phía im lìm như thế hơn bốn mươi ngày. Da thịt và áo tranh. Anh đến Pháp làm gì?
quần phía ấy thối hết. Và ông chết, chết vì Tổ quốc. Can - Tôi đi xem. Tôi sẽ viết thư cho anh.
đảm biết bao! Dũng cảm biết bao! Một dân tộc có những Anh Ba bắt tay tôi, chúng tôi hôn nhau. Và cứ thế anh
người như ông Coóc sẽ không bao giờ đầu hàng. Ba đi, không hành lý.
Chúng ta cũng thế, chúng ta có những người cam đảm Chiến tranh tiếp tục. Lính Anh bị thương trở về. Cả
như ông thị trưởng Coóc. Anh có biết chuyện cụ Tống Duy
những người lánh nạn Bỉ cũng đến. Các công việc đều
Tân không? Tôi kể cho anh nghe: Cụ Tống Duy Tân là một
đình trệ. Lôi Gioócgiơ (Lloyd George) lật đổ Atquish
nhà đại trí thức, đấu tranh dũng cảm chống bọn xâm lược
(Asquish) và lên làm thủ tướng. Số người nhà bếp của
Pháp. Cụ bị bắt và bị nhốt vào trong một cũi để gửi đến Bộ
chúng tôi chỉ còn lại một nữa. Đồng vàng và đồng bạc
Tổng Tư lệnh Pháp. Ngồi trong cũi, Cụ vẫn làm thơ yêu
không lưu hành ở Pháp nửa. Quân Đức đã tiến đến sông
nước. Khi hết giấy, Cụ bẽ gãy quản bút, lấy cật tre làm dao,
và mổ bụng, cắt ruột tự tử. Trong những giấy tờ tìm thấy Mácnơ (Marne). Nước Pháp bị ngạt thở vì khói lửa chiến
trong cũi, cuối những bài thơ, người ta còn đọc được tranh. Ở Anh, các thức ăn, thứ dùng được đều bị Chính
những chữ: "Thà chết còn hơn đầu hàng". phủ hạn chế.
Tôi tôn kính tất cả những Tống Duy Tân. Tôi sùng Sau khi rời Luân Đôn, anh Ba viết thư cho tôi đại ý
kính tất cả thị trưởng Coóc. Cái chết của họ làm cho Tổ thế này:
quốc họ sống lại, lòng cam đảm của họ là bất diệt. Tôi đã gặp nhà ái quốc Phan Chu Trinh. Anh biết
Thế giới đại chiến bùng nổ. Người Pháp ở Luân Đôn không? Ông bị án tử hình. Nhờ hội Nhân quyền và ông
nhận được lệnh động viên. Nhiều người khóc, nhất là
*
Giôrét (Jaurès) can thiệp, ông Phan được thả và sang Balê .
những người đàn bà Pháp.
Tôi cũng gặp luật sư Phan Văn Trường và những người
Người Đức bị bắt nhốt vào trại tập trung. Họ cũng khóc.
khác. Tôi nói với họ: Trong khi vua Duy Tân nổi dậy ở
Lính Anh bị đưa ra mặt trận, cha mẹ, vợ con họ đều khóc.
__________ __________
* Cộng hòa Ailen - BT. * Pari - BT.
83 84
