Page 98 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC

Pháp cấm, nhưng Câu lạc bộ ngoại ô Pari đã đem diễn, Bộ trưởng Bộ Thuộc địa và Pie Paxkiê (Pierre Pasquier),
được các nhà phê bình văn nghệ khen hay. Toàn quyền Đông Dương mời ông Nguyễn đến nói
Trong thời gian ở Pari, ông Nguyễn sống rất cực khổ. chuyện và Tổng Giám đốc cảnh sát đã thu giấy căn cước
Để kiếm tiền, ông Nguyễn làm nghề rửa ảnh và phóng đại của ông Nguyễn.
ảnh. Chính cụ Phan Chu Trinh đã dạy cho ông Nguyễn Suốt trong thời gian ông Khải Định ở lại Pháp, ông
nghề này. Ông làm cả nghề sơn vẽ đồ cổ.
Nguyễn ngày đêm bị hai tên mật thám theo dõi không rời
Ở Pari có nhiều nhà làm giả đồ cổ Trung Quốc; họ làm
một bước. Ông không để ý đến những việc ấy. Mặc dầu
đồ gỗ, bình phong và những vật khác bắt chước theo kiểu
đời sống nghèo nàn, lại bị rầy rà về chính trị, ông Nguyễn
Trung Quốc. Họ sơn bằng sơn Nhật và vẽ hoặc viết
vẫn không nao núng.
những chữ ngoằn ngoèo giả chữ Trung Quốc. Những bà
Mỗi buổi mai, ông Nguyễn nấu cơm trong một cái
quý tộc già, những người trọc phú rất ham chuộng những
xanh nhỏ bằng sắt tây đặt trên ngọn đèn dầu. Với một con
vật ấy, không biết là đồ giả và mua rất đắt. Công việc sơn
cá mắm hoặc một tí thịt. Ông ăn một nửa và để dành một
vẽ giả đồ cổ Trung Quốc rất dễ cho ông Nguyễn. Không
nửa đến chiều. Có khi một miếng bánh mì với một miếng
may đây chỉ là một công việc hàng mùa, mỗi năm chỉ làm
phomát là đủ ăn cả ngày. Ông trọ ở một phòng nhỏ trong
vài tháng.
khách sạn rẻ tiền ở xóm lao động. Phòng chỉ vừa kê được
Sự hoạt động chính trị của ông Nguyễn được cảm tình
một cái giường sắt chật, một cái bàn nhỏ và một cái ghế.
sâu sắc của những người Việt Nam yêu nước, đó là sự dĩ
Chỉ thế thôi, không có gì khác.
nhiên. Vì lần đầu tiên trong lịch sử, có một người Việt
Nam tuyên bố trước toàn thế giới chủ trương giành độc Về mùa đông lạnh, mỗi buổi sáng trước khi đi làm,
lập cho dân tộc mình; lần đầu tiên trong lịch sử, có một ông để một viên gạch vào lò bếp của khách sạn. Chiều
người Việt Nam dám bóc trần những tội ác của bọn thực đến, ông lấy viên gạch ra, bọc nó vào trong những tờ báo
dân Pháp ngay ở Pari. Và cũng chính vì vậy mà ông cũ, để xuống dưới nệm cho đỡ rét.

Nguyễn bị bọn thực dân thù ghét. Thường thường, ông chỉ làm việc nửa ngày, làm
Người ta rình mò ông Nguyễn. Người ta nói xấu buổi sáng để kiếm tiền, còn buổi chiều thì đi đến thư
ông. Người ta tẩy chay ông. Người ta bảo bọn chủ không viện hoặc đến dự những buổi nói chuyện chính trị. Tối
nên dùng ông. Người ta cố tình mua chuộc ông. Người đến, ông đi dự míttinh ở Pari. Có rất nhiều cuộc
ta kiếm cách dọa dẫm ông. Anbe Xarô (Albert Sarraut), míttinh. Chính ở đây ông đã làm quen với những người

95 96