Page 126 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

động lực mạnh mẽ và quyết tâm cao độ, thôi thúc Người ra đi tìm đường cứu
nước. Hình ảnh giai cấp công nhân, những người dân lao động ở Sài Gòn hiền
hòa, chất phát, nhân hậu, nghĩa tình và sẵn lòng đùm bọc, chở che cho nhau

trong sự nghèo khổ, thiếu thốn làm dày thêm trong hành trang bôn ba hải ngoại,
khắc sâu vào tâm trí của Người những kỷ niệm sâu sắc, những hình ảnh không
thể nào quên về vùng đất và con người Sài Gòn.
Những tháng ngày ở Sài Gòn cũng là khoảng thời gian quý báu để Nguyễn
Tất Thành quan sát, nghiên cứu và hiểu rõ hơn về một thành phố giữ vị trí, vai
trò vô cùng quan trọng ở Việt Nam và Đông Dương. Sài Gòn là trung tâm kinh
tế lớn, trung tâm thương mại, xuất nhập khẩu, cửa ngõ giao thương và giao lưu
quốc tế bậc nhất ở Đông Dương. Nơi có tàu buôn nước ngoài, thương gia khắp
mọi miền, nhiều quốc gia, châu lục đến tụ tập mua bán, giao thương. Ngay từ
1
“năm 1862, có 114 tàu châu Âu và Trung Quốc vào Sài Gòn” . Sài Gòn, một
phố thị phồn hoa, hiện đại, hoạt động thương mại nhộn nhịp, sôi động, tấp tập
với vị trí kinh tế hết sức quan trọng, là thị trường, “đại phố” hấp dẫn của Việt

Nam và thế giới. Với công việc vất vả, tất bật hàng ngày trên các bến bãi, cầu
tàu của phố cảng, Nguyễn Tất Thành được tận mắt chứng kiến những con tàu
lớn phương Tây ngày đêm xuôi ngược trên sông Sài Gòn, ra vào biển Đông để
thông thương quốc tế. Tuy có những ngày tháng mưu sinh nhọc nhằn, khốn khó
ở Sài Gòn nhưng bù đắp lại, Nguyễn Tất Thành có điều kiện tiếp cận, quan sát
một thủy - hải lộ quan trọng bậc nhất vùng Đông Dương thông ra biển lớn, vươn
ra thế giới. Từ Sài Gòn, Nguyễn Tất Thành âm thầm, bí mật nhưng ráo riết, thận
trọng chuẩn bị một ý định táo bạo, quyết định dũng cảm, một kế hoạch “ra khơi”,
tìm đến chân trời mới rộng lớn, đa dạng, mới mẻ của thế giới lúc bấy giờ.
Nguyễn Tất Thành vào Sài Gòn với mong muốn tìm hiểu về một thành phố,

là đô thị lớn, là thủ đô chính trị của thực dân Pháp ở Việt Nam và Đông Dương,
hòn ngọc viễn Đông của Pháp. Sài Gòn đầu thế kỷ XX là địa bàn quan trọng để
Nguyễn Tất Thành quan sát, hiểu rõ về trung tâm chính trị của Pháp ở Nam Kỳ,
thủ phủ liên bang Đông Dương, đại bản doanh tập trung cơ quan đầu não, sào
huyệt của Pháp trên toàn Đông Dương. Từ Sài Gòn, Thống đốc Nam Kỳ cai trị
cả vùng đất phía Nam, Toàn quyền Đông Dương điều hành, cai quản toàn bộ ba
nước trong bán đảo Đông Dương. Sài Gòn là nơi nhiều chính khách, thương gia
phương Tây từ các nước tư bản chủ nghĩa trên khắp thế giới đến tụ hội, giao lưu,
bàn luận, trao đổi những vấn đề quốc tế quan trọng, trong đó có cả vấn đề thuộc
địa Việt Nam - Đông Dương. Những ngày lưu lại ở Sài Gòn, Nguyễn Tất Thành
có cơ sở, điều kiện thực tiễn nhìn thấy rõ hơn, thấu đáo tính chất phản động, bản
chất xấu xa của chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa thực dân ở thuộc địa. Đây là cuộc

kiểm nghiệm, đánh giá lần cuối của Nguyễn Tất Thành về mưu đồ của thực dân

__________
1. Trần Văn Giàu, Địa chí văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh, Sđd, t. 1, tr. 260.

124