Page 122 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Người đã sớm có lòng yêu quê hương, đất nước. Và ý chí độc lập, tự cường, tinh
thần đấu tranh đòi tự do, độc lập, hạnh phúc cho đồng bào, dân tộc của Người đã
được tôi luyện, hun đúc từ truyền thống của gia đình, quê hương…. Thời niên

thiếu, Nguyễn Sinh Cung theo cha - cụ Nguyễn Sinh Sắc vào học ở Huế, tại đây,
Người có quãng thời gian nhìn nhận, thấu hiểu nỗi khổ nhục của một dân tộc nô
lệ, bị mất nước, chịu sự thống trị, áp bức, bóc lột nặng nề, dã man của thực dân,
đế quốc. Nguyễn Tất Thành được giáo dục và sớm tiếp cận, học hỏi từ những trí
thức tân học, tiếp thu các khuynh hướng tư tưởng mới, tiến bộ, nhờ đó đã gợi lên
trong suy nghĩ của Người nhiều thắc mắc, khó hiểu, trong đó có câu hỏi lớn ẩn
giấu đằng sau dòng chữ “Tự do, Bình đẳng, Bác ái” mà thực dân Pháp đã
giương lên ở đất nước An Nam. Ở tuổi thanh niên, Người vào Phan Thiết làm
thầy giáo tại trường Dục Thanh, Nguyễn Tất Thành càng nhận thức sâu sắc hơn
cuộc sống đau khổ, bần hàn của người dân ở một nước thuộc địa. Khoảng cuối
1
tháng 8/1910 , Người tiếp tục vào Sài Gòn sinh sống, lao động và làm nhiều
công việc khác nhau, kể cả những công việc khó nhọc, vất vả như công nhân

khuân vác và trú ngụ trong một khu phố lao động nghèo giữa lòng đô thị Sài
Gòn tráng lệ. Những tháng ngày sinh sống, lao động, hòa mình vào cuộc sống
của nhân dân, quan sát, chiêm nghiệm xã hội Sài Gòn đã giúp Nguyễn Tất
Thành hiểu rõ hơn bản chất của chủ nghĩa tư bản và âm mưu, ý đồ của thực dân
Pháp ở xứ thuộc địa Việt Nam. Lưu lại ở Sài Gòn khoảng thời gian ngắn ngủi,
đến đầu tháng 6/1911, Nguyễn Tất Thành xuất dương, đi châu Âu, đến nước
Pháp. Như vậy, Sài Gòn là điểm dừng chân sau cuối và là nơi Người quyết định
rời Tổ quốc ra đi tìm đường cứu nước cứu dân. Đây không phải là quyết định
tình cờ, ngẫu nhiên của Nguyễn Tất Thành mà đây là sự lựa chọn của lịch sử,
mở đầu cho một kế hoạch lớn lao, quan trọng đã được Người suy tính, ấp ủ và

chuẩn bị từ trước. Sự kiện lịch sử trọng đại này cho thấy, Nguyễn Tất Thành
dường như đã bước đầu tìm ra câu trả lời cho một gút mắt băn khoăn, trăn trở về
con đường cứu nước của dân tộc Việt Nam lúc bấy giờ: “Nhân dân Việt Nam
trong đó có ông cụ thân sinh ra tôi, lúc này thường tự hỏi nhau ai sẽ là người
giúp mình thoát khỏi ách thống trị của Pháp. Người này nghĩ là Anh, có người
lại cho là Mỹ. Tôi thấy phải đi ra nước ngoài xem cho rõ. Sau khi xem xét họ
2
làm ăn ra sao, tôi sẽ trở về giúp đồng bào tôi” .Quá trình di chuyển từ Nghệ An -
Hà Tĩnh vào Sài Gòn, Nguyễn Tất Thành đã cảm nhận và thấu hiểu khát vọng
cháy bỏng của dân tộc Việt Nam lúc này và Người phải gánh vác trọng trách
lịch sử, sứ mệnh thiêng liêng, cao cả: “Tự do cho đồng bào tôi, độc lập cho Tổ
3
quốc tôi, đấy là tất cả những điều tôi muốn, đấy là tất cả những điều tôi hiểu” .

__________
1. Song Thành, Hồ Chí Minh tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2018, tr. 44.
2. Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2016, t. 1, tr. 30.
3. Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử, Sđd, t. 1, tr. 86.

120