Page 124 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

thiên nhiên hoang sơ, khắc nghiệt đầy thú dữ. Khi định hình vững chắc và đặt
quyền làm chủ trên vùng đất Gia Định từ cuối thế kỷ XVII đến giữa thế kỷ XIX,
người Việt từ rất sớm đã đấu tranh chống lại những thế lực xâm lược để bảo vệ

vùng đất mới. Đầu năm 1859, thực dân Pháp đánh chiếm Sài Gòn, nhân dân Sài
Gòn - Gia Định và Nam Kỳ đã nổi dậy chống Pháp bằng cả trái tim và khối óc
của mình. Thực dân Pháp đã đặt ách cai trị lên Sài Gòn từ năm 1862 đến đầu thế
kỷ XX, trong khoảng nửa thế kỷ, nhiều cuộc khởi nghĩa, đấu tranh của nhân dân
Sài Gòn - Nam Kỳ diễn ra liên tục, nối tiếp nhau không ngớt. Một cuộc khởi
nghĩa vừa bị giặc Pháp dập tắt, không lâu sau lại có cuộc khởi nghĩa khác nổ ra.
Mở đầu là cuộc khởi nghĩa của Trương Định với khí thế chống Pháp kiên cường,
anh dũng, “tầm vóc cuộc khởi nghĩa trở thành ngọn cờ tiêu biểu trong phong
1
trào chống Pháp buổi đầu” của nhân dân Sài Gòn - Nam Kỳ. Quần chúng nhân
dân chiến đấu với lòng yêu nước cao độ, với khí phách hiên ngang, bất khuất,
chống giặc đến hơi thở cuối cùng. Đặt chân lên Sài Gòn, Nguyễn Tất Thành tìm
đến mảnh đất có phong trào yêu nước phát triển sôi nổi, mạnh mẽ, rộng khắp.

Những ngày sống, làm việc, lưu lại ở Sài Gòn, chắc hẳn, Nguyễn Tất Thành cảm
nhận, thấu hiểu sâu sắc tinh thần yêu nước, khát vọng đấu tranh giành độc lập,
tự do của nhân dân. Có thể, Người cũng nghe thuật lại câu nói đanh thép của
một thủ lĩnh trong phong trào yêu nước Nam Kỳ khẳng khái trước thực dân
2
Pháp “Bao giờ Tây nhổ hết cỏ nước Nam thì mới hết người Nam đánh Tây” .
Khí phách hiên ngang, tinh thần đấu tranh chống ngoại xâm kiên cường, bất
khuất và sự thất bại đau đớn, đẫm máu, bế tắc không lối ra từ phong trào yêu
nước chống Pháp của nhân dân Sài Gòn - Nam Kỳ cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ
XX đã thổi bùng lên ngọn lửa yêu nước mãnh liệt trong Nguyễn Tất Thành và
thúc đẩy mạnh mẽ ý chí quyết tâm ra đi, tìm con đường giải cứu nhân dân, giải

phóng đất nước của Người. Mảnh đất Sài Gòn đã tiếp thêm sức mạnh, củng cố
vững chắc định hướng của Nguyễn Tất Thành với mục đích: “Tôi muốn đi ra
ngoài, xem nước Pháp và các nước khác. Sau khi xem xét họ làm thế nào, tôi sẽ
3
trở về giúp đồng bào chúng ta” . Đây là hành trang quan trọng, quý giá và là
động lực to lớn thôi thúc Người dấn thân vào cuộc hành trình vĩ đại của dân tộc.
Rời Phan Thiết, Nguyễn Tất Thành di chuyển vào Sài Gòn cũng với mong
muốn tìm hiểu một trung tâm công nghiệp lớn, một “công xưởng” sôi động của
Việt Nam và Đông Dương đầu thế kỷ XX; nơi có giai cấp công nhân ra đời rất
sớm và phát triển nhanh chóng về số lượng, trưởng thành về chất lượng. “Năm
1906, số công nhân ở Sài Gòn đã lên đến khoảng 25.000 người, trong đó có cả
__________
1. Nguyễn Phan Quang, Việt Nam thế ký XIX (1802-1884), Nxb. Thành phố Hồ Chí Minh, 1999,
tr. 290.
2. Câu nói nổi tiếng của Nguyễn Trung Trực (1838-1868), thủ lĩnh của phong trào khởi nghĩa
chống thực dân Pháp vào nửa cuối thế kỷ XIX ở Nam Bộ- Việt Nam.
3. Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử, Sđd, t. 1, tr. 28.

122