Page 898 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

nhiều nước trên nhiều châu lục, Nguyễn Ái Quốc rút ra kết luận quan trọng: “Dù
màu da có khác nhau, trên đời này chỉ có hai giống người: giống người bóc lột
1
và giống người bị bóc lột” .
Nghiên cứu cuộc đấu tranh giành độc lập của nhân dân Mỹ, Nguyễn Ái
Quốc nhận thấy ở cách mạng Mỹ có một số giá trị tích cực, nhưng đó là cuộc
cách mạng “không đến nơi”, không triệt để vì đã không giải phóng cho nhân dân
lao động khỏi sự áp bức bóc lột. Nghiên cứu cách mạng tư sản Pháp và bản
Tuyên ngôn Nhân quyền và dân quyền của cách mạng Pháp, Người tìm thấy
được một số giá trị tích cực, nhưng cũng phê phán tính chất nửa vời, không triệt
để của nó. Người viết: “Cách mệnh Pháp cũng như cách mệnh Mỹ, nghĩa là cách
mệnh tư bản, cách mệnh không đến nơi, tiếng là cộng hòa và dân chủ, kỳ thực
trong thì nó tước lục công nông, ngoài thì nó áp bức thuộc địa. Cách mệnh đã
bốn lần rồi, mà nay công nông Pháp hẵng còn phải mưu cách mệnh lần nữa mới
2
hòng thoát khỏi vòng áp bức. Cách mệnh An Nam nên nhớ những điều ấy” .
Nghiên cứu về cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917, Nguyễn Ái

Quốc tìm thấy ở cuộc cách mạng vĩ đại này mô hình của con đường giải
phóng và phát triển của dân tộc Việt Nam. Người viết: “Trong thế giới bây
giờ chỉ có cách mệnh Nga là đã thành công, và thành công đến nơi, nghĩa là
dân chúng được hưởng cái hạnh phúc tự do, bình đẳng thật, không phải tự do
và bình đẳng giả dối như đế quốc chủ nghĩa Pháp khoe khoang bên An Nam.
Cách mệnh Nga đã đuổi được vua, tư bản, địa chủ rồi, lại ra sức cho công,
nông các nước và dân bị áp bức các thuộc địa làm cách mệnh để đập đổ tất cả
đế quốc chủ nghĩa và tư bản trong thế giới. Cách mệnh Nga dạy cho chúng ta
rằng muốn cách mệnh thành công thì phải dân chúng (công nông) làm gốc,
phải có đảng vững bền, phải bền gan, phải hy sinh, phải thống nhất. Nói tóm
3
lại là phải theo chủ nghĩa Mã Khắc Tư và Lênin” . Người tìm thấy ở cuộc
Cách mạng tháng Mười Nga hình mẫu cho cách mạng giải phóng dân tộc ở
Việt Nam. Mô hình cách mạng đó không chỉ đáp ứng yêu cầu giải phóng dân
tộc mà còn đáp ứng yêu cầu giải phóng nhân dân khỏi mọi sự áp bức bóc lột.
Theo Người, điều đó làm nên tính triệt để, của cách mạng Nga so với các
cuộc cách mạng tư sản. Từ kết quả khảo sát thực tiễn Việt Nam và thế giới
nói trên, Người rút ra kết luận, cách mạng Việt Nam muốn thành công thì
phải đi theo con đường cách mạng Nga.
Tháng 7/1920, qua báo Nhân đạo Nguyễn Ái Quốc được đọc tác phẩm lý
luận quan trọng của V.I. Lênin: Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn

__________
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 1, tr. 287.
2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 2, tr. 296.
3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 2, tr. 304.

896