Page 17 - Nghệ thuật trả lời phỏng vấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh

khác, và đã có sự đồng tình với nhau. Nhưng người An Nam

đã phải trả giá đắt cho việc đó, đã có những án tử hình và
hàng trăm người đã bị mất đầu.
- Người dân An Nam không có linh mục, không có tôn

giáo, theo cách nghĩ của châu Âu. Việc cúng bái tổ tiên hoàn
toàn là một hiện tượng xã hội. Chúng tôi không có những
người tư tế nào. Những người già trong gia đình hay các già

bản là người thực hiện những nghi lễ tưởng niệm. Chúng tôi
không biết uy tín của người thầy cúng, của linh mục là gì.
- Vâng, thật thú vị là chính quyền Pháp đã dạy cho

những người nông dân chúng tôi biết những từ “bônsêvích”
và “Lênin”. Chúng lùng bắt những người cộng sản trong dân
chúng, trong khi chẳng có người cộng sản nào, hoàn toàn

không có ngay cả trong ý niệm, và như vậy chính chúng đã
tuyên truyền cho chủ nghĩa bônsêvích và Lênin.
Dân An Nam là một dân tộc giản dị và lịch thiệp. Qua

phong thái thanh cao, trong giọng nói trầm ấm của Nguyễn
Ái Quốc, chúng ta như nghe thấy ngày mai, như thấy sự yên
tĩnh mênh mông của tình hữu ái toàn thế giới.

Trên bàn có một tập bản thảo, một bản báo cáo công tác
rõ ràng, mang phong cách truyền tin của phóng viên. Anh
đang tưởng tượng đến đề tài: Đại hội Quốc tế Cộng sản năm

1947. Anh như đang nhìn thấy, nghe thấy diễn biến của hội
nghị, mà ở đó anh sẽ điều khiển chương trình nghị sự.
Lúc chia tay, Nguyễn Ái Quốc như nhớ điều gì.

- Vâng, chúng tôi còn có một cuộc “nổi dậy” nữa do Vua
An Nam trẻ tuổi Duy Tân phát động, chống lại việc đưa
những người nông dân của chúng tôi đến chiến trường của

15