Page 103 - http://tvs.vsl.vn/trienlam
P. 103
Các vị bác, chú, cô, dì, anh, em khi mất đều chúa mạch, Nhị vị thần môn, Đông trù tư mệnh,
được đưa vào thờ ở nhà thờ nhưng không có bài vị Táo phủ thần quân. Kể những tên như vậy,
riêng. Vì vị nào làm cha mẹ thì đã được con cái họ nhưng hương án vẫn có thể để cung thỉnh nhiều
thờ rồi, từng nhà chỉ thờ vọng họ mà thôi. vị thần tại gia khác.
Trong họ hay trong gia đình nếu có những Trong cùng là bàn thờ tổ tiên. Thường là một
người mất tích hay yểu vong, thì hồn được gọi là cái bàn dài, trên đặt bàn thờ, bộ đồ thờ. Bên trái
bà cô, ông mãnh. Người ta gọi đó là những hồn là một cái khám sơn son. Mặt trước làm cửa nhỏ,
thuộc nội thương, trung thương, ngoại thương có thể khép mở. Trong cùng đặt bài vị của vị thần
(thương đây là thương khó). Ngày giỗ tết đều phải tổ được coi là vị khai sáng ra dòng họ. Vị này đã
nhắc đến. Có trường hợp, bà cô ông mãnh phải được thờ ở nhà thờ họ, nhưng các gia đình đều thờ
làm bàn thờ riêng. riêng. Bài vị khắc những chữ chỉ tôn húy, thế thứ
Ở nông thôn, nhà nghèo khó đến đâu cũng phải chung chứ không ghi tên, húy ai cả.
đặt một bàn thờ gia tiên. Có thể chỉ là một tấm Những gia đình không thờ tổ riêng, thì dành
ván gác đậu trên bờ vách, nếu là gia đình hoàn phần này để thờ vị thần nào mà gia chủ nhận là
cảnh khó khăn còn ở gia đình bậc trung trở lên thần bảo hộ cho nhà mình.
bao giờ bàn thờ gia tiên cũng được sắp đặt cẩn Thông thường, giữa là một cái ngai (hoặc một
thận. Thường thì bàn thờ gia tiên chiếm hẳn một cái ỷ) tượng trưng cho ông vải. Chiếc ngai sơn son
gian nhà. Có thể là gian giữa, cũng có thể là gian thếp vàng, hai tay ngai mang hình đầu rồng. Đầu
cuối cùng của ngôi nhà theo thứ tự bên trái khi ngai nhô lên một hình tròn như mặt nguyệt. Bên
đứng ngoài sân nhìn vào. Thông thường, lớp ngoài phải là một số bài vị, không có khám che chắn, chỉ
cùng là chiếc phản để mọi người lên đấy làm lễ. bày lên bàn, cũng không theo một thứ tự nào. Nơi
Không đặt phản thì để trống nền nhà, khi cần đây là để thỉnh những tổ tiên của gia đình thuộc
thiết có thể bày bàn ghế hay trải chiếu. Tiếp đó là nhiều chi khác: các bà vợ của các vị tổ tiên, các
hương án trên đặt đồ tam sự hay ngũ sự (lư chú, bác, cô.
hương và cọc sáp bằng đồng, hoặc 5 cái hoặc 3 Ngoài bàn thờ ba lớp này, người ta treo một chiếc
cái), lọ độc bình, đèn... Những nhà khá giả còn có màn gọi là ỷ môn. Khi cúng lễ xong, màn ấy phải bỏ
đôi hạc nhỏ cũng bằng đồng. Hương án là nơi khi xuống, kéo che khuất cả bàn thờ, để một lúc sau
cúng bái, người ta mời các vị thần trong gia đình mới hạ bàn cỗ. Ý nghĩa của hành động này là: "sự
về ngự. Thông thường có các vị thần: Long quân tử như sự sinh, sự vong như sự tồn". Mời được các
101 102
