Page 101 - http://tvs.vsl.vn/trienlam
P. 101

cháu  làm  điều  không  phải,  hoặc  do  một  nguyên                                biệt  mộ  tổ  được  cả  họ  chăm  sóc,  năm  nào  cũng
                  nhân nào đó ảnh hưởng đến sự an toàn của tổ tiên                                    đắp.  Tiết  Thanh  Minh,  ở  các  nghĩa  địa  thường
                  (như mồ mả không yên). Có một điều người Việt                                       nhộn nhịp. Khi tảo mộ xong, người ta kéo về nhà
                  rất lo lắng là để xảy ra điều gì đó đụng chạm đến                                   thờ tổ làm lễ cúng gia tiên.
                  tổ  tiên  mình.  Việc  gần  là  phải  kiêng  tên,  tránh                              Không  kể  những  ngày  giỗ,  vào  tết  Nguyên
                  phạm húy, việc xa là tránh làm điều gì thất đức.                                    Đán,  Thanh  Minh,  Đoan  Ngọ,  Trung  Nguyên,
                  Có  rất  nhiều  chuyện  tranh  chấp  về  tiền  bạc,                                 Trung  Thu  người  Việt  thường  dâng  cúng  tổ  tiên
                  ruộng đất của cha ông, mà con cháu sau này phải                                     bánh trái, hoa quả đầu mùa như bánh trôi chay,
                  đền bù. Có những người con độc ác khiến tổ tiên                                     dưa hấu, vải, nhãn, na, cốm, hồng, nghĩa là mùa
                  phải trừng phạt bằng nhiều hình thức. Trong số                                      nào thức nấy.
                  các vị tổ tiên có ảnh hưởng lớn đến các gia đình,                                     Người  Việt  Nam  thờ  phụng  tổ  tiên,  ông  bà,
                  thường thấy nhắc nhiều đến những vị tổ cô.                                          cha mẹ. Riêng thủy tổ, người đầu tiên khai sáng
                     Hầu như gia đình nào cũng thấy có một bà cô                                      ra  dòng  họ  của  mình  do  người  trưởng  họ  chịu
                  tổ nào đó rất linh thiêng, bà tổ cô này lại hay gắn                                 trách nhiệm hương khói quanh năm còn những
                  vào bản mệnh của một đứa cháu nào đấy, có khi là                                    người thuộc các chi, các nhánh hệ khác, có thể
                  cháu đến  bốn  năm  đời  sau.  Bài  vị  ngũ  đại  tổ  cô                            lập  bàn  thờ  thủy  tổ  cùng  với  bàn  thờ  gia  tiên
                  thường được thờ ở một cái khám (cái tịnh) riêng,                                    trong nhà mình.
                  bên cạnh gia y thờ ông vải.                                                           Các vị tổ tiên được thờ, phải tính đến cả những
                     Từ  quan  niệm  sâu  xa  ấy,  người  dân  Việt  qua                              thế hệ rất xưa. Nhưng thường chỉ tính được đến 5
                  trường kỳ lịch sử đã tạo nên một nền nếp, một thể                                   đời: cha, ông, cố (cụ), can, kỵ...
                  thức cúng lễ, dần dần thống nhất trong toàn dân                                       Về phía phụ nữ, các bà đều được gọi là tỷ (hiển
                  tộc. Có những ngày giỗ chạp để tưởng nhớ cha mẹ,                                    tổ  tỷ  là  mẹ,  cao  tổ  tỷ  là  bà  tổ  5  đời),  là  những
                  ông  bà  và  những  người  thân.  Có  những  ngày                                   người vợ của cha, ông, cố, can, kỵ (mà trong văn
                  thống nhất trong cả một năm 12 tháng, được quy                                      khấn  thường  được  gọi  là  khảo:  hiển  tổ  khảo  là
                  định là những ngày lễ chung cho cả gia đình, hoặc                                   cha, cao tổ khảo là ông tổ khảo 5 đời).
                  cho cả gia tộc.                                                                       Những  bà  cô  -  người  phụ  nữ  chết  trẻ  hoặc  khi
                     Vào tiết Thanh Minh, người Việt tổ chức đi tảo                                   chết đi vẫn chưa có chồng thường có vị trí rất quan
                  mộ, thăm viếng mộ phần của ông bà tổ tiên, phát                                     trọng trong các gia đình. Người Việt cho rằng các bà
                  quang cỏ rậm, đắp điếm những chỗ mộ sụt lở, đặc                                     cô tổ rất thiêng.


                                                                  99                                  100
   96   97   98   99   100   101   102   103   104   105   106