Page 25 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 25
Chương I: QUÊ HƯƠNG - GIA ĐÌNH - THỜI NIÊN THIẾU... 21 22 VÕ VĂN KIỆT - TIỂU SỬ
Để bảo vệ nhân dân và quản lý các vùng đất mới mở đơn vị hành chính mới (tổng nâng lên thành huyện,
mang, năm 1779, sau khi lên ngôi Chúa, Nguyễn Ánh huyện thăng thành phủ...). Năm Minh Mệnh thứ 4
cho đặt công đường ở các dinh Trấn Biên, Phiên Trấn (1823) thăng huyện Tân An, trấn Vĩnh Thanh làm phủ
và Long Hồ; đóng chiến thuyền, chứa quân lương để đối Hoằng An, tổng Tân Minh làm huyện Tân Minh, tổng
phó với nhà Tây Sơn. Đồng thời, phân chia địa giới ba An Bảo làm huyện Bảo An. Phủ Hoằng An đặt một tri
dinh Trấn Biên, Phiên Trấn và Long Hồ cho tiện liên phủ (kiêm lý huyện Tân Minh), lấy Hàn lâm Biên tu Lê
lạc với nhau. Trong đó, dinh Long Hồ đổi làm dinh Quang thăng bổ chức ấy . Đến năm 1825, với lý do
1
Hoằng Trấn, lĩnh một châu là Định Viễn, có ba tổng huyện Long Xuyên và Kiên Giang (thuộc trấn Hà Tiên)
(Bình An, Bình Dương và Tân An). địa giới cách xa trấn, buôn bán tụ họp, kiện cáo lôi thôi,
Năm 1802, ngay sau khi đánh bại phong trào Tây huyện Tân Minh thuộc phủ nha Hoằng An công việc
Sơn và lên ngôi, Vua Gia Long sắp xếp lại hệ thống cũng nhiều, nên Minh Mệnh cho đặt thêm chức huyện
quan chức ở các dinh trấn trong cả nước. Theo đó, các thừa . Tiếp đó, năm 1826, quan thành Gia Định nhận
2
trấn Phiên An, Biên Hòa, Vĩnh Thanh, Định Tường đều thấy hai huyện Vĩnh Định và Hoằng An đất rộng, việc
đặt ký lục, án sát, cai bạ, Ty Xá sai, Ty Tướng thần lại... nhiều; ba đạo Tân Châu, Chiến Sai và Hùng Ngự ở
Năm 1808, Vua Gia Long cho đổi dinh Vĩnh Trấn làm Vĩnh Thanh, ở địa đầu biên giới là đường các nước
trấn Vĩnh Thanh. Theo ghi chép của sử gia Trịnh Hoài phiên thuộc qua lại, đều là nơi xung yếu, lệ trước huyện
Đức, đến năm 1816, hệ thống các đơn vị hành chính từ có một tri huyện, đạo có một quản đạo, bèn xin đặt
cấp trấn đến xã thôn ở trấn Vĩnh Thanh gồm 1 phủ thêm chức huyện thừa ở hai huyện và chức hiệp thủ ở
(Định Viễn), 4 huyện (Vĩnh Bình, Vĩnh An, Vĩnh Định, ba đạo, được Minh Mệnh ưng cho .
3
Tân An), 6 tổng và 353 thôn, phường, ấp, trại, xóm. Trong hai năm (1831-1832), Vua Minh Mệnh tiến
Năm 1819, trấn Vĩnh Thanh có số đinh hơn 37.000 người, hành cải cách hành chính trên phạm vi cả nước, trước
điền thổ hơn 9.900 mẫu.
Đến thời Minh Mệnh, xuất phát từ điều kiện thực _________
tế: ruộng đất khẩn hoang ngày càng nhiều, đinh số hộ 1, 2, 3. Xem Quốc sử quán triều Nguyễn: Đại Nam thực lục
khẩu ngày càng tăng, nhà Nguyễn cho lập thêm nhiều (Chính biên), Đệ nhị kỷ, Nxb. Khoa học xã hội, Hà Nội, 1990, t.II,
tr.288, 472, 541.
