Page 62 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC

tìm đường cứu nước. Ngày đó phương tiện đi lại còn rất Liên Thành phân cuộc. Lúc đó ba gian nhà này chỉ là
thô sơ, xe lửa mới chỉ chạy loanh quanh Sài Gòn từ Chợ nhà một tầng, lợp ngói âm dương. Bác ở đây cho đến
cũ đi Tân Định và Chợ cũ đi Chợ Lớn... Cả Sài Gòn lúc ngày xuống tàu. Trong thời gian ở đây, Người thường đi
bấy giờ chỉ có chừng năm, bảy chiếc ô tô, vì vậy, hai trăm thăm cha đang làm nghề bốc thuốc ở cầu Ông Lãnh. Tết
cây số từ Phan Thiết vào Sài Gòn Người phải đi bằng năm đó, thầy Thành nói: "Tôi về ăn Tết với cha". Thành
thuyền buồm. phố Sài gòn đã có một mùa xuân in đậm trong Bác.
Sài Gòn, Chợ Lớn, Gia Định lúc này còn tách riêng Trong đêm đen nô lệ, chắc chắn Bác và cụ Phó bảng đón
bởi nhiều ruộng, kinh rạch, ao hồ và đầm lầy, dân cư Tết với lòng xót xa thương dân, thương nước. Đầu tháng 3,
thưa thớt, chợ Bến Thành chưa xây xong, chợ Sài Gòn Bác xin vào học ở trường đào tạo công nhân hàng hải và
còn rất nhỏ, nhóm họp trên nền Tổng Ngân khố (đường công nhân chuyên nghiệp cho xưởng Ba Son. Theo đồng
Nguyễn Huệ bây giờ), nhưng Sài Gòn đã có nước máy, chí Hà Huy Giáp kể lại, có lần Bác nói: "Bác đâu có ý
có đèn điện. Nhà ga xe lửa nằm giữa đường Hàm Nghi. định học thợ, nhưng trong lúc lang thang để tìm cách
Trên các phố chủ yếu là xe ngựa đóng thùng kính gọi là sang phương Tây, mà có nơi cho mình học, có cái ăn là
"xe kiếng", xe thổ mộ, xe song mã và xe kéo tay... Cảng mình vô thôi".

Sài Gòn cho hạm thuyền ba buồm hạng lớn và tàu thủy Bác học tại trường được ba tháng, ngót trong một
chạy bằng hơi nước mới xây dựng. trăm ngày đó Bác đã dành nhiều thì giờ để quan sát Sài
Những năm đó, Sài Gòn là Thành phố Viễn Đông Gòn. Cái gì đối với Bác cũng mới lạ, từ nhà cửa đến đèn
tráng lệ của thực dân Pháp. Với Bác, đây vẫn là thành điện, máy nước, xe cộ, chiếu bóng,... nhưng điều lạ hơn cả
phố của bất công và nghèo đói. Về sau, trong những bài là trong bối cảnh như vậy sao dân mình vẫn khổ sở và bị
báo, diễn văn viết, nói ở nước ngoài, Người đã đơn cử khinh rẻ. Phải làm gì để cứu dân, cứu nước? Trong một
rất nhiều trường hợp về cái gọi là khai hóa, là văn minh, lần đến thăm cha, cụ Phó bảng nói với Bác: "Tìm thăm cha
là công lý của bọn thực dân ở thành phố này... Đến Sài là tốt, nhưng cái cần hơn vẫn là tìm đường cứu dân tộc"...
Gòn, đầu tiên Bác tìm đến nhà người anh em của cụ Suy nghĩ đúc kết những bước đi của các vị tiền bối, Bác
Nghè Mô là ông Lê Văn Đạt tại xóm cầu Rạch Bần (nay khâm phục các cụ Phan Đình Phùng, Hoàng Hoa Thám,
là số nhà 185/1 đường Cô Bắc). Một thời gian sau cụ Phan Chu Trinh, Phan Bội Châu, Trần Quý Cáp và nhiều

Nghè Mô và ông Hồ Tá Bang đưa Bác đến ở nhà 1-2-3 nhà yêu nước khác. Nhưng Bác "không hoàn toàn tán
đường Tecxa, Chợ Lớn, lúc ấy là trụ sở của Thương quán thành cách làm của một người nào".

59 60