Page 63 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC
Khi quyết tâm ra đi, Bác rủ một người bạn:
- Tôi muốn đi ra ngoài, xem nước Pháp và các nước
khác. Sau khi xem xét họ làm như thế nào, tôi sẽ trở về
giúp đồng bào chúng ta. Nhưng nếu đi một mình, thật ra
cũng có điều mạo hiểm, ví như khi đau ốm... Anh muốn
đi với tôi không?
Người bạn ngạc nhiên sửng sốt hỏi lại Bác:
- Nhưng bạn ơi, chúng ta lấy đâu ra tiền mà đi?
Bác đã giơ hai bàn tay với lòng tự tin cả quyết:
- Đây, tiền đây. Chúng ta sẽ làm việc. Chúng ta sẽ
làm bất cứ việc gì để sống và để đi. Thế thì anh cùng đi
với tôi chứ?
Trước lòng quyết tâm của Bác, anh bạn đã đồng ý,
nhưng sau đó anh không đủ can đảm để thực hiện lời hứa .
1
Tháng tư năm 1862, Công ty vận tải đường biển
Hoàng gia Pháp Messageries Impériales (viết tắt M.I) bắt
đầu hoạt động tuyến đường từ Pháp đi Sài Gòn - Hồng
Kông..., trụ sở của công ty ở Sài Gòn bắt đầu xây dựng, đó
là ngôi nhà ba tầng nằm ở hữu ngạn Vàm rạch Bến Nghé ,
*
trên nóc có hai con rồng quay đầu vào chầu mặt trăng
theo kiểu "Lưỡng long chầu nguyệt". Khoảng năm 1920
hãng MI đổi thành hãng Messageries Maritimes thì phù
hiệu của hãng có hình đầu ngựa, mỏ neo, vương miện, hai
__________
1. Xem Trần Dân Tiên: Những mẩu chuyện về đời hoạt động của
Hồ Chủ tịch, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2015, tr.16.
* Vàm rạch: cửa sông Bến Nghé.
61
ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC
bên có hai con rồng chầu, nhưng lại đặt đầu quay ra hai
bên, bốn góc có bốn con cá hóa rồng chầu ra bốn hướng theo
cung cách đình chùa Việt Nam. Một nhà báo Pháp có viết
rằng đó là cách điệu của người Pháp để nói các con tàu ra đi
từ xứ Á châu này. Coi mặt đặt tên, nhân dân ta gọi đó là
Nhà Rồng. Tên gọi bến Nhà Rồng cũng xuất phát từ đó.
Bên này Vàm rạch Bến Nghé có cột cờ Thủ Ngữ để
làm mốc cho tàu buôn ra vào. Cột cờ dựng ở trước sở thuế
của cảng Sài Gòn (khi đó còn gọi là Sở Thủ Ngự như tên
gọi dưới thời vua Tự Đức). Ngày 15-8-1862, tại Vũng Tàu,
khánh thành ngọn hải đăng dẫn đường cho tàu vào cửa
Cần Giờ.
Sau khi Công ty M.I vào Sài Gòn thì có thêm một hãng
nữa chạy trên đường này. Đó là hãng tàu Chargeurs
Résunis mới thành lập chạy đường Pháp và Đông Dương
từ năm 1901. Hãng có một đội tàu gồm 7 chiếc. Sáu chiếc
tàu lớn chia nhau chạy các tuyến giữa hải cảng Pháp và
Đông Dương. Chiếc Chợ Lớn nhỏ hơn, chạy bổ túc quanh
năm. Từ Đông Dương đi Pháp có hai nơi khởi hành: từ
Hải Phòng ngày 27 mỗi tháng, từ Sài Gòn ngày 5 mỗi
tháng. Hãng này có huy hiệu năm ngôi sao nên người Việt
Nam thường gọi là hãng Năm Sao .
*
__________
* Xem Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Viện Hồ Chí
Minh: Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà
Nội, 2006, t.1, tr.39.
62