Page 143 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

đến vai trò cách mạng của giai cấp công nhân. Vì vậy, Nguyễn Ái Quốc khẳng
định rằng, con đường và phương pháp cách mạng của Phan Châu Trinh là mang
1
tính cải lương, sai lầm và “chẳng khác gì đến xin giặc rủ lòng thương” .
Như vậy, con đường cách mạng theo khuynh hướng dân chủ tư sản của
những nhà yêu nước lúc bấy giờ cũng không giải quyết được yêu cầu và nhiệm
vụ của cách mạng Việt Nam. Trước sự thất bại của các phong trào yêu nước
cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX và yêu cầu thực tiễn cách mạng đặt ra là cần
phải tìm một con đường đúng đắn để giải phóng dân tộc, giành độc lập, tự do và
hạnh phúc cho nhân dân. Trọng trách lớn lao đó đặt nặng lên đôi vai của người
thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành. Đây cũng chính là động lực thôi thúc

Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước, cứu dân.
Với tư duy độc lập, tự chủ, sáng tạo và một nhãn quan chính trị đặc biệt,
Nguyễn Tất Thành đã vượt qua sự hạn chế về tầm nhìn và phương pháp đấu
tranh của các bậc tiền bối, các nhà yêu nước đương thời như Phan Bội Châu,
Phan Châu Trinh, Nguyễn Thái Học, Nguyễn Quyền, Lương Văn Can, Hoàng

Hoa Thám… Khi trả lời nhà văn người Mỹ là Anna Lui Xơtơrông, Người nói:
“Nhân dân Việt Nam trong đó có ông cụ thân sinh ra tôi, lúc này thường tự hỏi
nhau, ai là người sẽ giúp mình thoát khỏi ách thống trị của Pháp. Người này thì
nghĩ là Nhật, người kia thì nghĩ là Anh, có người thì nghĩ là Mỹ. Tôi thấy phải đi
ra nước ngoài xem cho rõ. Sau khi xem xét họ làm ăn ra sao, tôi sẽ trở về giúp
2
đồng bào tôi” . Nếu như con đường sang Xiêm (Thái Lan), Nhật Bản hay Trung
Quốc là sự lựa chọn của các bậc tiền bối, các nhà yêu nước thì Nguyễn Tất

Thành lựa chọn con đường đi hoàn toàn khác biệt. Nguyễn Tất Thành đã quyết
định sang nước Pháp, đến tận nơi nước đang cai trị mình, đến tận châu Âu - nơi
đang có sự phát triển vượt bậc về kinh tế, chính trị và văn hóa của nền văn minh
chính quốc để tìm hiểu thực chất của tư tưởng “tự do, bình đẳng, bác ái”, những
giá trị về đạo đức mà xã hội tư bản đang đề cao, nhưng lại thực hiện chế độ cai
trị thực dân thối nát, tàn bạo ở thuộc địa.

Năm 1923, khi trả lời nhà báo Liên Xô - Ôxíp Manđenxtam, Nguyễn Ái
Quốc cho rằng, “Khi tôi độ mười ba tuổi, lần đầu tiên tôi được nghe ba chữ Pháp:
Tự do, Bình đẳng, Bác ái. Đối với chúng tôi, người da trắng nào cũng là người
Pháp. Người Pháp đã nói thế. Và từ thuở ấy, tôi rất muốn làm quen với văn minh
3
Pháp, muốn tìm xem những gì ẩn đằng sau những chữ ấy” . Như vậy, Nguyễn
Ái Quốc đã tìm hiểu, nghiên cứu chủ nghĩa đế quốc ngay trên chính cơ thể của
nó. Đây chính là một sự lựa chọn lịch sử, có ý nghĩa mở đầu cho hành trình tìm

__________
1. Trần Dân Tiên, Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch, Sđd, tr. 12.
2. Hồ Chí Minh - Biên niên tiểu sử, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2016, t. 1, tr. 30.
3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 1, tr. 461.

141