Page 144 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

đường cứu nước, giải phóng dân tộc, giải phóng dân dân Việt Nam - sự lựa chọn
mang tính sáng tạo của Nguyễn Ái Quốc.

2. Sáng tạo trong cách thức ra đi tìm đường cứu nước của Nguyễn Tất
Thành

Con đường ra đi tìm đường cứu nước của Nguyễn Tất Thành thể hiện sự
sáng tạo nổi bật trên một số nét cơ bản sau:
Thứ nhất, sáng tạo về lựa chọn hướng đi. Sau những thất bại của cuộc đấu
tranh chống ách đô hộ của thực dân Pháp theo con đường Cần Vương phong
kiến, các sĩ phu cùng nhiều thanh niên Việt Nam nặng lòng yêu nước đang bế
tắc về tư tưởng đã tiếp nhận tân thư, tân văn như bắt gặp luồng sinh khí mới, tuy
nhiên, đó là những tri thức có phần mới lạ, nên đã tạo sự hào hứng, thức tỉnh đầu
óc u mê của Nho học. Chính vì vậy, nhiều học trò đã bỏ học giữa chừng, đoạn
tuyệt với giáo dục theo lối Nho giáo và nhiều người tìm cách xuất dương, trước
hết sang Trung Quốc, sang Nhật Bản, sang Xiêm.
Với tư duy chính trị nhạy bén, trên cơ sở phân tích thực tế những gì đã diễn

ra nhằm lựa chọn hướng đi cho bản thân, “Anh khâm phục các cụ Phan Đình
Phùng, Hoàng Hoa Thám, Phan Châu Trinh, Phan Bội Châu, nhưng không hoàn
1
toàn tán thành cách làm của một người nào” . Như vậy, trong lúc nhiều người
đang hướng về phương Đông với sự ngưỡng mộ “người anh cả da vàng” Nhật
Bản - một đế quốc mới ở châu Á đã giành chiến thắng trong cuộc chiến tranh
Nga - Nhật (1904 - 1905), hay ngưỡng vọng bác sĩ Tôn Dật Tiên với chủ nghĩa
Tam dân nổi tiếng, thì với một sự mẫn cảm đặc biệt, Nguyễn Tất Thành lựa
chọn sang nước Pháp - quốc gia đang cai trị dân tộc mình, để tìm hiểu tư tưởng
tự do, bình đẳng, bác ái và nền văn minh của chính quốc, tìm hiểu nơi đã sinh ra

chế độ thực dân thối nát và tàn bạo như chính Người đã thấy trên đất nước mình.
Với sự lựa chọn sang phương Tây, Nguyễn Tất Thành đã thể hiện một tư
duy sáng tạo. Đây là sự lựa chọn đúng đắn, là cơ sở tiền đề để thực hiện những
bước đi tiếp theo trong hành trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Tất Thành.
Thứ hai, sáng tạo về lựa chọn cách đi. Trước Nguyễn Tất Thành, đã có
nhiều nhà yêu nước ra nước ngoài với mục đích tìm con đường đấu tranh giành
độc lập dân tộc. Những nhà yêu nước tiền bối về cơ bản đã có những mối liên hệ
trước đó, hoặc có sự ủng hộ, giúp đỡ, tài trợ về tài chính của gia đình, của các tổ
chức nhất định. Tuy nhiên, so với họ, Nguyễn Tất Thành có cách đi hoàn toàn
khác. Người lựa chọn đi bằng con đường lao động để kiếm sống và học hỏi.
Cách đi của Nguyễn Tất Thành đã thể hiện một con người có bản lĩnh. Dẫu
biết rằng phía trước nhiều chông gai và thử thách, nhưng Anh dám chấp nhận

__________
1. Trần Dân Tiên, Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Hồ Chủ tịch, Nxb. Văn nghệ, Hà
Nội, 1955, tr. 12.

142