Page 275 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

của Người. Từ đó, Nguyễn Tất Thành được ông vua bếp đưa vào chỗ làm bánh
với mức lương cao hơn.
Những ngày đầu tiên đến nước Anh, sáng sớm và buổi chiều trước và sau

giờ làm việc kiếm sống, Người đều miệt mài tự học, Người học tiếng Anh. Hằng
tuần, vào các ngày nghỉ, Người còn học tiếng Anh với một giáo sư người Ý. Với
số tiền dành dụm được, vừa đủ trả tiền thuê phòng, tiền học sáu bài chữ Anh,
còn lại chỉ đủ những bữa ăn đạm bạc. Thời kỳ ở nước Anh, ngoài điều kiện
thuận lợi cho Nguyễn Tất Thành học tiếng, điều kiện xã hội và chính trị đương
thời còn giúp Người hiểu biết nhiều về chế độ chính trị của xã hội tư bản, về đấu
tranh giai cấp giữa công nhân và tư sản, tìm hiểu về các dân tộc bị thực dân Anh
thống trị.
Nhưng nếu ở nước Pháp, nước đang đô hộ dân tộc mình thì sẽ có nhiều
thông tin về quê hương hơn. Giữa lúc cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất diễn ra
ác liệt, tình hình Đông Dương đang có những biến động, vào khoảng cuối năm
1917, Cách mạng Tháng Mười Nga thành công. Hơn nữa nhờ liên lạc một số

người Việt Nam đang ở Paris, trong đó có cụ Phan Chu Trinh, Nguyễn Tất
Thành càng hiểu hơn điều kiện thuận lợi khi mình có mặt ở Paris, do đó,
Nguyễn Tất Thành từ Anh trở lại Pháp để có điều kiện trực tiếp hoạt động trong
phong trào Việt kiều và phong trào công nhân Pháp.
Thời gian đầu trở lại Pháp, chưa có giấy tờ hợp pháp, cuộc sống của Người
lúc đó gặp rất nhiều khó khăn. Vừa hoạt động chính trị, vừa phải kiếm sống một
cách chật vật, khi thì làm thuê cho một hiệu ảnh, khi thì viết báo, nhưng Người
vẫn kiên trì, hăng say học tập và hoạt động. Đầu năm 1919, Nguyễn Tất Thành
gia nhập Đảng Xã hội Pháp, chỉ vì đây là tổ chức duy nhất theo đuổi lý tưởng
cao quý của Đại cách mạng Pháp: “Tự do, Bình đẳng, Bác ái”.

Tháng 6/1919, Thay mặt Hội những người yêu nước Việt Nam tại Pháp,
Nguyễn Tất Thành gửi bản Yêu sách tám điểm của nhân dân An Nam tới Hội
nghị Versailles (Vécxây) đòi quyền tự do, dân chủ cho dân tộc Việt Nam, dưới
bản Yêu sách ký tên Nguyễn Ái Quốc. Dù được học tiếng Pháp trước đó vài
năm nhưng Nguyễn Tất Thành vẫn chưa thể viết tiếng Pháp thành thạo. Người
soạn thảo bản Yêu sách và nhờ luật sư Phan Văn Trường dịch sang tiếng Pháp,
in trên báo L’Humanité (Nhân đạo) và báo Le Populaire (Dân chúng) ngày
18/6/1919, với nhan đề Quyền của các dân tộc. Đồng thời, bản Yêu sách được in
thành truyền đơn, dưới hai đầu đề: Quyền của các dân tộc và Yêu sách của nhân
1
dân An Nam .
Ngôn ngữ chính là vũ khí vạn năng, vì vậy, Nguyễn Ái Quốc muốn sử
dụng thành thạo tiếng Pháp trên địa bàn nước Pháp. Nhưng học với ai? Học

__________
1. Mai Văn Bộ, Con đường vạn dặm của Hồ Chí Minh, Nxb. Trẻ, Thành phố Hồ Chí Minh,
1998, tr. 88.

273