Page 45 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

bài Pháp trong dịp dân chúng biểu tình năm 1908”; Hay trong Mật văn số 291,
ngày 13/2/1920 của Sở mật thám Trung Kỳ ghi lời khai của Lý trưởng làng Kim
Liên cũng viết: “Tôi được biết rằng khi có những sự kiện xảy ra ở Huế năm

1908, hai thanh niên này (Khiêm và Cung) đã công khai biểu lộ tình cảm chống
đối thù nghịch đến nỗi ông Hiệu trưởng trường này đã phải nhiều lần nghiêm
khắc cảnh cáo”. Đối với thực dân Pháp, người thanh niên có tên Nguyễn Tất
Thành đã là “đối tượng” cần lưu ý ngay từ thời kỳ sống ở Huế.
Hành động tham gia phong trào chống thuế của Nguyễn Tất Thành là bước
chuyển biến quan trọng trong tư tưởng của Người, đi từ nhận thức đến hành
động. Sự thất bại của phong trào chống thuế năm 1908 càng làm cho Người hiểu
rõ hơn bản chất tàn bạo của thực dân Pháp và sự khủng hoảng về đường lối cứu
nước lúc bấy giờ. Tìm một con đường cứu nước không giống như những con
đường mà các bậc tiền bối cách mạng như: Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh,
Hoàng Hoa Thám... đã đi chính là khát vọng cháy bỏng, nung nấu trong tâm hồn,
trí tuệ của Nuyễn Tất Thành, hối thúc Người lên đường đi tìm chân lý.

Khoảng giữa năm 1909, cùng với việc ông Nguyễn Sinh Sắc được bổ
nhiệm làm Tri huyện Bình Khê (Bình Định), Nguyễn Tất Thành tạm biệt Huế đi
dần vào phía Nam, kết thúc 10 năm Người cùng gia đình sinh sống, học tập và
tham gia các hoạt động yêu nước tại Huế.
Những năm tháng Nguyễn Sinh Cung-Nguyễn Tất Thành sinh sống, học
tập và tham gia các hoạt động yêu nước tại Huế đã góp phần hình thành tư tưởng
cứu nước, cứu dân và chí hướng sang phương -Tây tìm con đường giải phóng
dân tộc. Hành trang Người mang theo trên hành trình huyền thoại ấy là tấm lòng
yêu nước, thương dân được xây dựng và bồi đắp từ tuổi ấu thơ cho đến lúc
trưởng thành; là nền tảng tri thức vững chắc với vốn tiếng Pháp và vốn hiểu biết

về nền văn minh phương Tây nói chung, văn hóa Pháp nói riêng; là khát vọng
cháy bỏng tìm con đường giải phóng cho dân tộc. Những hàng trang đó Người
đã được trang bị từng chút một ở quê nhà Nghệ An, nhưng có lẽ Huế với bối
cảnh chính trị xã hội, văn hóa, con người, cảnh vật... đã làm đầy hành trang ấy
để Người sẵn sàng cho một chuyến hành trình dài và đầy gian khổ./.

43