Page 637 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

Điều này cho thấy, vì lợi ích ích kỷ của mình mà giai cấp tư sản Mỹ sẵn sàng
dung dưỡng, ủng hộ cho một tổ chức phản động, phân biệt chủng tộc.
Cùng với việc đi nhiều nơi để tìm hiểu về đời sống của các tầng lớp nhân

dân Mỹ, Người còn đi thăm tượng Nữ thần Tự do - biểu tượng của nước Mỹ,
thần tượng của thế giới “tự do” phương Tây. Đây là một pho tượng bằng đồng
đồ sộ, cao gần 50m, đầu đội vòng nguyệt quế tượng trưng cho vinh quang, tay
phải giơ cao bó đuốc đang cháy, tay trái cầm quyển Hiến pháp Mỹ. Dưới chân
tượng, xiềng xích bị phá tan tành. Đặc biệt, những câu thơ của nhà thơ Emma
Lazarus được khắc ở dưới chân tượng đã thu hút sự chú ý của Người:
“Hãy trao cho ta những con người mệt nhọc nghèo khổ
Đám quần chúng tả tơi khao khát tự do
Những kẻ đói rách đã từ chối ở những vùng bờ biển phì nhiêu khác
Hãy gửi cho ta, những con người này, những kẻ vô gia cư bị bão tố dập vùi
1
Ta giương cao ngọn đuốc bên cánh cửa vàng sao” .
Sau một thời gian sống ở Mỹ, Người thấy ở đây có những ngôi nhà chọc

trời, có những người sống trong cảnh xa hoa, thừa mứa vật chất, nhưng cũng có
những khu ổ chuột, với những người đói khổ lầm than; vẫn có những người lao
động nghèo khổ, người da đen vẫn bị chà đạp; xã hội vẫn đầy rẫy những bất
công. Do đó, khi đứng dưới chân tượng Nữ thần Tự do, Người đã tự hỏi: “Ánh
sáng trên đầu thần Tự do tỏa rộng khắp trời xanh, còn dưới chân thần Tự do thì
người da đen đang bị chà đạp, số phận người phụ nữ đang bị chà đạp. Bao giờ
người da đen được bình đẳng với người da trắng? Bao giờ có sự bình đẳng giữa
2
các dân tộc? Bao giờ phụ nữ được bình đẳng với nam giới?” .
Thâm nhập vào đời sống xã hội Mỹ, Người nhận thấy rằng, nước Mỹ - một
nước đã tiến hành cách mạng tư sản và tuyên bố độc lập gần 140 năm, một biểu

tượng của thế giới “tự do” phương Tây, nhưng những quyền cơ bản của con
người như quyền bình đẳng, quyền sống trong tự do vẫn không được giai cấp tư
sản cầm quyền thực hiện với đông đảo người dân trong nước, vẫn còn nạn phân
biệt chủng tộc đối với người da đen và những cuộc xâm lược các nước khác.
Giai cấp công - nông ở Mỹ vẫn đang đấu tranh chống lại sự áp bức bóc lột của
giai cấp tư sản. Thực tế này đã gợi lên trong tâm trí của Người những nghĩ suy
về con đường cách mạng. Liệu rằng cuộc cách mạng tư sản như cách mạng tư
sản Mỹ đã là cuộc cách mạng tiến bộ, triệt để nhất chưa? Vì sao nước Mỹ làm
cách mạng rồi mà đa số người dân vẫn bị áp bức, bóc lột, vẫn không được tự do?
Lúc bấy giờ, Nguyễn Tất Thành chưa thể giải đáp những câu hỏi này, nhưng nó
chính là động lực để thôi thúc Người tiếp tục “tìm đường đi cho dân tộc theo

__________
1. Nhiều tác giả, 79 câu hỏi về hoạt động của Bác Hồ ở nước ngoài (1911-1941), Sđd, tr. 23.
2. Nhiều tác giả, 79 câu hỏi về hoạt động của Bác Hồ ở nước ngoài (1911-1941), Sđd, tr. 24.

635