Page 789 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

L’Humanité (Nhân đạo) ngày 16 và 17/7/1920 Sơ thảo lần thứ nhất những luận
cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin. Người kể lại: “Tôi vui
mừng đến phát khóc lên. Ngồi một mình trong buồng mà tôi nói to lên như đang

nói trước quần chúng đông đảo: Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ! Đây là cái
1
cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng chúng ta” .
Như vậy, nếu như phương Tây là khởi đầu cho những định hướng con
đường cứu nước khi Nguyễn Ái Quốc đọc được Sơ thảo lần thứ nhất những
luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin và tiếp theo được
nghe bức thư Lênin gửi Đảng Xã hội Pháp ngày 26/7/1920, rồi xác định bỏ
phiếu tán thành Đảng Xã hội Pháp tham gia Quốc tế III, từ đó tham gia sáng lập
Đảng Cộng sản Pháp, thì phải đến khi sang tận quê hương Cách mạng Tháng
Mười, trực tiếp tiếp nhận chủ nghĩa Mác-Lênin, Nguyễn Ái Quốc mới hoàn toàn
định hình con đường cứu nước: “Chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản
2
mới giải phóng được các dân tộc bị áp bức” .

4. Hành trang chuẩn bị trở về
Ngày 13/6/1923, Nguyễn Ái Quốc bí mật rời Pháp đi Liên xô. Trước khi đi,
Nguyễn Ái Quốc đã để lại một bức thư cho Hội Liên hiệp thuộc địa, Thư gửi các

bạn cùng hoạt động ở Pháp:
“Các bạn thân mến,
Bao lâu nay chúng ta làm việc với nhau.
Mặc dầu, chúng ta là những người khác giống, khác nước, khác tôn giáo,
chúng ta đã thân yêu nhau như anh em.
… Công việc chung của chúng ta “Hội Liên hiệp thuộc địa” và tờ báo
Người cùng khổ đã có những kết quả tốt…
Các bạn thân mến,
Tôi từ giã các bạn. Tôi xa các bạn, nhưng lòng tôi luôn luôn gần các bạn.

Các bạn tha lỗi cho tôi không hôn các bạn trước khi đi. Các bạn biết rằng tôi bị
theo dõi riết.
Khi các bạn được thư này, Nguyễn của các bạn ít nhất đã xa nước Pháp 24
3
giờ rồi…” .
Nguyễn Ái Quốc đến Liên Xô ngày 30/6/1923, với sự hậu thuẫn của Đảng
Cộng sản Pháp và Hội Liên hiệp thuộc địa. Nhưng Nguyễn Ái Quốc không được
gặp Lênin như ước nguyện. Lênin bệnh và mất ngày 21/1/1924. Nguyễn Ái
Quốc hoạt động không ngừng để đưa những nội dung trong Sơ thảo lần thứ nhất
những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin một cách

__________
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 12, tr. 562.
2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 12, tr. 563.
3. Hồ Chí Minh: Toàn tập, Sđd, t. 1, tr. 209.

787