Page 84 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

1
Nguyễn Xuân Ôn. Cậu Nguyễn Sinh Cung lúc ấy đã từng được nghe” . Tháng
3/1910, khi Nguyễn Tất Thành từ Quy Nhơn đến “dịch xá” (nơi lưu lại của các
quan huyện khi về tỉnh) Bình Định tìm cha, cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc đã

nói đầy tâm huyết và trao gửi rằng: “Nước mất, con hãy đi tìm nước, đừng tìm
2
cha” . Câu nói sâu sắc và đạo làm người ấy đã mở ra cho Nguyễn Tất Thành bài
học cao hơn của chữ hiếu, mà sau này Người đã đúc kết thành phẩm chất đạo
đức quan trọng nhất cho con người Việt Nam thời đại mới là: “Trung với nước,
hiếu với dân”.
Nếu thân phụ của Người hun đúc tư tưởng yêu nước, thương dân thì thân
mẫu đã truyền lại cho Người lòng hiếu thảo, đôn hậu, tinh thần cần kiệm và
đặc biệt là tâm hồn thi sĩ. Bên cánh võng cạnh khung cửi, những đứa con của
bà Hoàng Thị Loan đã được nghe “biết bao nhiêu bài hát, bài ca, bài vè, điệu
3
ru con mang nặng tình nghĩa nước non và đạo lý làm người” . Chủ nghĩa nhân
văn và tinh thần nhân đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh sau này bắt nguồn rất
nhiều từ nền văn hóa dân gian được trao truyền từ người mẹ. Nhờ đó mà

chúng ta có được một nhân cách lớn Hồ Chí Minh, một anh hùng giải phóng
dân tộc, danh nhân văn hóa kiệt xuất, một hình ảnh Hồ Chí Minh trong chốn
lao tù vẫn thơ bay, cánh hạc ung dung.
Chị của Người, bà Nguyễn Thị Thanh (Nguyễn Thị Bạch Liên) và anh của
Người, ông Nguyễn Sinh Khiêm (Nguyễn Tất Đạt), là những tấm gương sáng hy
sinh hạnh phúc riêng, hết lòng, hết dạ tham gia phong trào của nghĩa quân chống
Pháp và hỗ trợ tích cực phong trào Đông Du, rồi bị bắt, tù đày, tra tấn, quản
thúc, nhưng không bao giờ phản bội lại lý tưởng cứu nước. Tinh thần cách mạng
trung kiên của chị gái và anh trai là nguồn động viên hết sức to lớn cho Nguyễn
Tất Thành vượt qua những gian lao, tưởng không vượt qua được, trong hành

trình đi tìm đường cứu nước và hoạt động cách mạng của bản thân sau này.
Đường vô xứ Nghệ quanh quanh. Non xanh, nước biếc như tranh họa đồ -
đấy là quê hương của Người, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An. Quê hương ấy
trong tâm hồn của Nguyễn Tất Thành là giếng Cốc nước trong xanh, là lò rèn
của cụ Cố Điền ngày ngày đỏ lửa, là những ao sen trắng, sen hồng ngát hương,
là những ruộng lúa rì rào bên dải lụa của dòng sông Lam, là nơi chơi bày binh
bố trận núi Chung, Rú Đụn, là ngọt ngào bát nước chè quê của đồi chè Thanh
Chương, là ra đến tận Vinh sẽ gặp biển cửa Lò, mênh mông sóng vỗ. “Dưới lũy
tre làng Sen, làng Chùa, những con người chịu thương chịu khó, cần cù lao động
làm nên hạt lúa, củ khoai mà vẫn thường không đủ nuôi thân, bởi thiên tai địch
__________
1. Trần Minh Siêu, Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Kim Liên, Nxb.Trẻ, Thành phố Hồ Chí
Minh, 2004, tr. 49-50.
2. Tân Linh, Cha và con và… Tổ quốc, theo website www.cand.com.vn, ngày 20/9/2009.
3.Trần Văn Giàu, Hồ Chí Minh - Chân dung một tâm hồn và trí tuệ vĩ đại, Nxb. Tổng hợp
Thành phố Hồ Chí Minh, 2011, tr. 111.

82