Page 112 - http://tvs.vsl.vn/trienlam

thành văn bản. Gia pháp là điều các gia đình đều chỉ đánh đòn trẻ con, mà cả người lớn, người già
thừa nhận và yêu cầu các thành viên phải tuân cũng có thể bị đánh đòn.
theo. Cụ thể: Gia phong là phong cách gia đình, điều mà con
- Những phép tắc như làm con phải hiếu, làm cháu luôn luôn phải gìn giữ. Không được phép
em phải nhường, làm vợ phải tuân theo chồng, vợ làm điều gì điếm nhục gia phong. Làm nhục gia
lẽ chịu quyền sai khiến của vợ cả, v.v.. Đó là điều phong là phạm vào gia pháp sẽ bị trừng phạt
không cần viết ra nhưng ai cũng biết và đều công nặng, thậm chí có thể bị xóa tên, không được công
nhận như luật lệ bất thành văn. nhận là người trong gia đình hay trong họ tộc
- Việc kiêng tên, sự báo đáp, sự đơm mâm góp nữa. Thời nhà Trần, Trần Ích Tắc, Trần Kiện đã
giỗ đều mặc nhiên được tuân thủ. Vi phạm những bỏ nước, đầu hàng quân Nguyên, đều bị xóa tên
việc này là trái với lề thói trong gia đình, trong họ, trong họ hoặc phải theo một họ khác.
và sẽ bị trách cứ, chứ không có hình phạt gì. Một Gia pháp, gia phong còn yêu cầu con cháu phải
vài gia đình, có con cháu bỏ giỗ Tết, thường bị chê giữ lấy nền nếp ông cha. Cha đi cày, làm thợ, làm
bai và cũng có thể bị gia đình hay gia tộc gạt ra, nghề văn hóa, con cháu cũng theo đó mà nối
sau nhiều lần nhắc nhở. nghiệp. Điều này đã tạo cho các gia đình có sự
- Từng gia đình thế tộc, gia pháp có cho phép xử phát triển, tiếp nối bền vững, đặc biệt trong xã
lý các tội bằng roi vọt. Tuy không thấy văn bản rõ hội phong kiến.
ràng, nhưng một số tác phẩm văn chương nghệ
thuật đã nói đến.
Nào là gia pháp chúng bay
Hãy cho ba chục biết tay một lần.
(Truyện Kiều)
Câu chuyện vua Tự Đức tự thấy mình phạm
tội, đã nằm dài ra, cho cung nữ bưng mâm son
trên để sẵn cái roi đem đến cho Từ Dũ Thái hậu
để chờ trách phạt, phải chờ Thái hậu hất cái roi
xuống đất tuyên bố tha cho, mới dám lồm cồm bò
dậy chứng tỏ gia pháp được thực thi rất nghiêm:
từ vua đến dân đều phải tuân theo. Không phải

109 110