Page 73 - http://tvs.vsl.vn/trienlam
P. 73
tang ba năm - con để tang cha mẹ, áo tang rất bị dè bỉu, chê bai, bị "tiếng để đời" mà còn bị cộng
xấu may bằng vải xô. Điều này xuất phát từ nhận đồng cô lập nữa nếu cá nhân muốn tách ra hoặc
thức về chữ hiếu, về trật tự trên dưới trong tình đứng bên lề quy ước ấy.
cha con, mẹ con. Cha mẹ mất đi là một tổn thất Xưa, con người chỉ sống trong làng. Người ta
rất lớn làm sao lúc ấy có thể mặc đẹp, có thể vui lớn lên rồi chết đi cũng ở cái làng ấy. Cuộc sống tù
cười. Những quy định tỉ mỉ như thế cho thấy túng, quẩn quanh khiến nhãn quan của người ta
trong ứng xử, trang phục và hình thức bên ngoài chật hẹp, thiển cận. Bởi vậy ai có điều kiện ra
(cách nói năng, điệu bộ...) đóng một vai trò thật khỏi làng đi đây đi đó đều được mọi người vị nể.
quan trọng. "Đi một ngày đàng, học một sàng khôn". Người ta
Đối với mỗi một dân tộc, màu sắc đóng một vai đi được ra khỏi làng cũng có nghĩa là hiểu biết
trò biểu hiện khác nhau. Với người châu Âu, màu nhiều và từng trải. Hiểu rõ thế thái nhân tình,
đen thường tượng trưng cho màu tang tóc còn với người ta sẽ biết ứng xử thế nào để không ai có thể
người Việt, màu trắng lại là màu bi thương. chê trách. Và đấy cũng là vẻ đẹp nội tâm của đàn
Trong đám cưới, người Việt chỉ thích màu ông theo quan niệm dân gian:
hồng, màu đỏ vì hai màu đó tượng trưng cho sự "Làm trai cho đáng nên trai
tốt lành. Ngược lại, khi đi đám ma người ta tránh Phú Xuân đã trải, Đồng Nai cũng từng".
mặc áo màu đỏ hoặc những màu rực rỡ, lòe loẹt. Còn với phụ nữ thì lại khác. Theo quan niệm
Trong một cộng đồng có tính chặt chẽ như vậy, tam tòng, phụ nữ luôn luôn phải vâng phục - theo
thái độ biểu hiện của cá nhân phải rất cẩn trọng. cha, theo chồng rồi theo con. Địa vị ấy của người
Sẽ là lạ lùng nếu đến dự đám cưới với vẻ mặt đăm phụ nữ trong gia đình đòi hỏi cần phải có vẻ đẹp
chiêu, âu lo và cũng thật quái gở nếu đi đưa đám thuần khiết, dịu dàng, kín đáo:
ma như đi dạ hội. Ngày xưa khi gặp đám tang đi "Cổ tay em trắng như ngà
ngược chiều ai cũng lặng lẽ tránh đường và ngả Con mắt em liếc như là dao cau
mũ nón. Nếu đám tang đi cùng chiều thì đi chậm Miệng cười như thể hoa ngâu
lại và ngả mũ. Đấy là những quy ước bất thành Cái nón đội đầu như thể hoa sen".
văn mà con người biết ứng xử phải tuân theo. Tôn Sống trong một cộng đồng quanh năm có bao
trọng các quy ước cộng đồng thì cá nhân ở bất kỳ nhiêu ngày giỗ tết, hội hè, đình đám, người ta đều
xã hội nào cũng vậy. Song, với xã hội người Việt, tổ chức ăn thì ăn như thế nào đối với mỗi cá nhân
điều đó nặng nề hơn nhiều. Không những cá nhân cũng là một chuyện đáng quan tâm. Hơn thế nữa,
71 72
