Page 79 - http://tvs.vsl.vn/trienlam
P. 79
kẻ ăn uống thô tục, phàm phu tục tử theo kiểu của một thiện ý. Trà cũng như rượu, uống cần
ngưu ẩm - trâu uống. phải có bạn, phải tuỳ theo tiết trời mà chọn kiểu
Có quan niệm cho rằng nghệ thuật uống trà chén cho thích hợp. Uống trà mà tợp một lần hết
chỉ có ở người Nhật. Trà của họ liên quan tới nghệ cả chén trà là cái kiểu cách của kẻ phàm phu tục
thuật trình bày hoa, tới việc bố trí nội thất phòng tử "trà tàu một hơi".
trà. Qua việc uống trà và bố trí phòng trà, các "trà Trong văn học Việt Nam, nhiều thành ngữ về
sư" đã "cách mạng nền kiến trúc cổ điển và nội trà đã thể hiện phép ứng xử. Khi nhà trai dẫn lễ
1
thất, tạo ra một thể tài mới" . Thật ra, người Việt sang nhà gái với cái thủ lợn bị cắt tai hoặc "trà ô
đã uống trà từ rất lâu rồi và họ có cách pha riêng. long mất nhụy" là ý ám chỉ cô gái ấy đã mất trinh;
Trong cuốn "Trà kinh", một cuốn sách được coi "trà nước thứ hai" là có ý chỉ người phụ nữ chồng
như một cuốn thánh kinh về trà đạo, Lục Vũ đã chết mà đi bước nữa. Đàn bà, phụ nữ mà ngủ trưa
đặt ra các quy thức cho trà và được người Trung là đáng bị phê phán nên các cụ xưa có câu: trà
Quốc phong làm thánh sư. Nguồn gốc của cây trà hâm lại, gái ngủ trưa.
xuất phát từ Trung Quốc và đến đời nhà Đường, Với người Việt Nam, rượu cũng là một thứ đồ
nó được nâng lên mức lý tưởng hóa. Sau này, nó uống rất quan trọng. Theo tục lệ người Việt,
du nhập sang Nhật và Việt Nam. Đáng chú ý là không một lễ nghi, một đám cưới, đám ma nào mà
trong cuốn "Trà kinh", đoạn tả phương pháp pha thiếu rượu. Người Việt có câu "Vô tửu bất thành
trà có nhiều điểm tương đồng với cách pha trà ở lễ". Cúng gia tiên, cúng thần thánh, không có
Việt Nam. Tuy nhiên, người Việt tiếp nhận trà có rượu thì không thành lễ. Khi vui bạn bè, tụ họp
hơi khác một chút. Nếu người Trung Quốc cho ăn uống phải có rượu nên mới gọi là đánh chén.
uống trà là một sự siêu thoát, người Nhật nâng Khi mời họ hàng, bạn bè đến mừng tiệc cưới hay
trà lên thành một nghệ thuật thì chén trà với yến lão, người Việt thường nói mời đến xơi chén
người Việt còn bao hàm cả văn hóa ứng xử nữa. rượu nhạt, không ai nói mời ăn dầu hôm ấy toàn
Trong đám cưới, ngoài trầu cau, chén trà cũng mâm cao cỗ đầy. Thông thường "rượu vào lời ra".
không thể thiếu vắng. Khách đến chơi nhà, trước Sống trong một cộng đồng có phần nghiêm ngặt
khi vào chuyện, chén trà mời khách là biểu hiện và xét nét, ứng xử của cá nhân phải rất thận
trọng. Bởi vậy người ta đến các đám hội, uống
___________
rượu chỉ để nhằm vui bạn vui bè (rượu phá thành
1. Xem Chén trà Nhật Bản (Phạm Chỉ Lương dịch),
Nxb. Văn hóa, Hà Nội, 1990, tr.63. sầu), uống chỉ để tiêu khiển (rượu thơ).
77 78
