Page 115 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 115

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC                                                                                                    ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC



             hoạt  của  Đảng  Xã  hội  và  chúng  tôi  bảo  nhau  phải  kiên                     bàn luận với nhau vấn đề văn học, nghệ thuật. Chúng tôi
             quyết chống cái tệ đó.                                                              nói  chuyện  về  các  nhà  văn  Hăngri  Bácbuýt,  Rômanh
                 Khi  gặp  nhau,  hai  chúng  tôi  còn  bàn  luận  nhiều                         Rôlăng.  Rôlăng  lúc  đầu  theo  thuyết  bất  bạo  động  như
             chuyện khác, về tình hình thời sự, về các nhà hoạt động                             kiểu Găngđi, nhưng sau thay đổi quan điểm và làm một
             chính trị thời bấy giờ. Tôi thấy anh Nguyễn nói chuyện về                           nhà  văn  hào xuất  sắc. Tôi  biết  anh  Nguyễn Ái  Quốc  đã
             Pôn  Vayăng  Cutuyariê  và  Raymông  Lơphevrơ  mà  anh                              đọc  tiểu thuyết  Lửa của  Bácbuýt  và  anh quen  biết  riêng
             đều quen biết. Anh hỏi tôi về hai người đó. Vì tôi cùng ở                           Bácbuýt. Anh nói với tôi về Bácbuýt, về Duyhamen vừa
             trong hội cựu chiến binh với Cutuyariê và Lơphevrơ. Anh                             viết xong cuốn "văn minh", về tất cả nhà văn đẻ ra trong
             Nguyễn  nhận xét  rằng  Cutuyariê  và  Lơphevrơ  có  nhiều                          chiến tranh. Anh Nguyễn thấy ở đó một không khí sôi sục
             tình cảm với cách mạng Nga, là những người tốt. Hồi tổ                              trong giới trí thức Pháp, gây giống cho những tư tưởng
             chức bầu cử năm 1919, những người ra ứng cử trong quận                              cách mạng. Tôi còn biết anh Nguyễn rất thích đọc các tác
             tôi  hoạt  động  là  Casanh,  Cutuyariê,  Lơphevrơ.  Còn  anh                       phẩm  của  Víchto  Huygô  và  anh  nói  với  tôi  về  tập  thơ
             Nguyễn  hoạt  động  ở  một  quận  khác  bên  phía  tả  ngạn                         Hình  phạt  của  Huygô  mà  anh  cho  là  rất  hay.  Anh  còn
             sông Xen, nhưng người ra ứng cử ở quận của anh không                                tranh luận với tôi về Bandắc nữa và anh cũng đọc nhiều

             phải là người tốt. Anh Nguyễn hô hào vận động ủng hộ                                tác phẩm của ông ta.
             Casanh,  Cutuyariê,  Lơphevrơ.  Kết  quả  cuộc  bầu  cử  làm                            Tháng Chạp năm 1929, anh Nguyễn được cử làm đại
             chúng  tôi  thất  vọng  vì  các  ứng  cử  viên  tiến  bộ  không                     biểu đi dự Đại hội Tua của Đảng Xã hội. Tôi không được
             trúng cử. Bởi vì lúc bấy giờ Pháp là nước thắng trận, nhân                          đi Đại hội. Nguyễn là đại biểu Việt Nam duy nhất ở Đại
             dân tự nhủ: "Rồi thì nước Đức phải nộp tiền cho chúng                               hội  và  anh  đã  lên  án  chủ  nghĩa  thực  dân,  nhắc  mọi
             ta".  Trên  cái tâm  trạng  thắng trận ấy,  người  ta  lợi  dụng                    người  quan  tâm  đến  tình  hình  của  nhân  dân  anh,  của
             tình cảm của dân chúng và kích động chủ nghĩa quốc gia                              nhân dân Đông Dương đang bị thực dân Pháp thống trị.
             hẹp hòi.                                                                            Ngay những kẻ cơ hội chủ nghĩa cũng không thể ngăn
                 Hai chúng tôi ca ngợi cuộc binh biến của thủy thủ tàu                           anh nói đến việc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân.
             Pháp ở biển Hắc Hải. Anh Nguyễn tỏ ý khâm phục những                                Tại Đại hội, anh đã bỏ phiếu tán thành gia nhập Quốc tế
             thủy thủ bị đày đi đánh cách mạng Nga đã nổi dậy chống                              Cộng sản và thành lập Đảng Cộng sản Pháp. Ở Đại hội,

             lệnh  trên  và  anh  Nguyễn  cho  đấy  là  một  việc  rất  có  ý                    anh  Nguyễn  đã  gặp  đồng  chí  lão  thành  Đức,  nghị  sĩ
             nghĩa. Trong thời gian hoạt động với nhau, chúng tôi còn                            Đức, ủy viên Ủy ban thường vụ Quốc tế Cộng sản, được


                                                                     113                          114
   110   111   112   113   114   115   116   117   118   119   120