Page 113 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 113
Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC
Mácxen Casanh vì anh quen biết Mácxen Casanh nhiều những cuộc tranh luận đó, bấy giờ chúng tôi hay đi họp
hơn tôi, anh có dịp gặp gỡ Mácxen Casanh luôn. Còn tôi, với nhau ở mấy nơi này: phòng họp của Hội phổ biến kiến
tôi chưa được gặp Mácxen Casanh. Thế rồi Mácxen thức, phòng họp Muyliê ở gần lâu đài Luýchxămbua, rạp
Casanh sau chuyến đi công tác ở Mátxcơva trở về Pari, chiếu bóng phố Satôdô ở quận 10, hợp tác xã Benlinloadư
Đảng Xã hội tổ chức míttinh ở rạp xiếc Pari để nghe đoàn ở quận 20, hợp tác xã Lêgalite ở phố Sămbơrơê Mơdơ. Tôi
đại biểu đi Nga về báo cáo. Người đến nghe nói chuyện thấy anh Nguyễn mấy lần đứng dậy hỏi các diễn giả về
rất đông, có tới gần một vạn, chúng tôi cùng đi dự chế độ thực dân và đề nghị mọi người không nên quên
míttinh. Không sao chen được vào bên trong mà đứng ở việc lên án chủ nghĩa thực dân. Các cuộc họp lúc đó rất
ngoài xa thì không nghe rõ vì hồi đó chưa có hệ thống sôi nổi, ai nói sai người khác đứng dậy, tranh cãi lại ngay.
phóng thanh như ngày nay. Tôi chắc anh Nguyễn đã len Anh Nguyễn có tinh thần chiến đấu hăng hái, có tinh
được vào tới bên trong hội trường. Khi Mácxen Casanh tới, thần cách mạng tiến công. Anh có một lối nói sư phạm,
cả biển người hát vang "Quốc tế ca" và hô "Lênin muôn có lý có lẽ để thuyết phục mọi người. Lúc đó anh nói
năm! Casanh muôn năm! Ủy ban Xôviết muôn năm!". tiếng Pháp giỏi.
Mácxen Casanh đã lên diễn đàn nói: "Đối với một đảng Anh có đến nhà tôi chơi. Lúc bấy giờ tôi chỉ có một
viên Xã hội lâu đời như tôi từ 30 năm nay, mơ ước nhìn căn buồng con, nghèo khổ giữa Pari. Tôi nhớ rõ hồi đó
thấy một xã hội không có bóc lột là sung sướng biết chừng anh bàn luận với tôi về vấn đề đảng. Anh nói một đảng
nào. Được tới thăm nước Nga, ở đó nhân dân lao động nắm cách mạng phải là một đảng có kỷ luật. Một khi đảng đã
chính quyền. Cách mạng Nga tạo xã hội đó đã phải trải qua quyết nghị, không thể có tình trạng mỗi người làm một
nhiều đau khổ. Chúng ta là người gây ra những đau khổ đó cách. Mỗi người đi một nẻo. Phải kết hợp chặt chẽ hành
vì rằng chính đạn đại bác Pháp, do công dân Pháp sản xuất, động của đảng viên với nghị quyết của đảng. Hồi đó
do công nhân xe lửa và thủy thủ Pháp chuyên chở đang trong Đảng Xã hội có hiện tượng trong buổi họp đảng, bí
giết bộ đội của nước Cộng hòa Xôviết Nga". thư đảng báo cáo, mọi người thảo luận rồi ra nghị quyết,
Tối hôm ấy, bài nói chuyện của Casanh làm tôi hết nhưng đến khi thi hành thì không ai làm. Anh Nguyễn
sức phấn khởi và tôi tin tưởng ở Casanh là người sẽ mở đến nói chuyện đó và bảo tôi rằng đã đến lúc cần phải có
cuộc họp vận động gia nhập Quốc tế Cộng sản. Trong các một đảng mới, một đảng trong đó không có lề lối làm việc
cuộc họp chính trị người ta tranh luận rất nhiều về vấn như ở nghị viện. Chúng tôi nhận thấy tác phong, kiểu
đề Quốc tế Cộng sản. Tôi luôn luôn gặp anh Nguyễn ở cách đấu tranh như ở nghị viện đang là cái tệ trong sinh
111 112
