Page 113 - http://tvs.nlv.vn/trienlam
P. 113

Phần I: ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC                                                                                                    ĐƯỜNG BÁC HỒ ĐI CỨU NƯỚC



             Mácxen  Casanh  vì  anh  quen  biết  Mácxen  Casanh  nhiều                          những cuộc tranh luận đó, bấy giờ chúng tôi hay đi họp
             hơn tôi, anh có dịp gặp gỡ Mácxen Casanh luôn. Còn tôi,                             với nhau ở mấy nơi này: phòng họp của Hội phổ biến kiến
             tôi  chưa  được  gặp  Mácxen  Casanh.  Thế  rồi  Mácxen                             thức, phòng họp Muyliê ở gần lâu đài Luýchxămbua,  rạp
             Casanh  sau  chuyến  đi  công  tác  ở  Mátxcơva  trở  về  Pari,                     chiếu bóng phố Satôdô ở quận 10, hợp tác xã Benlinloadư
             Đảng Xã hội tổ chức míttinh ở rạp xiếc Pari để nghe đoàn                            ở quận 20, hợp tác xã Lêgalite ở phố Sămbơrơê Mơdơ. Tôi
             đại biểu đi Nga về báo cáo. Người đến nghe nói chuyện                               thấy anh Nguyễn mấy lần đứng dậy hỏi các diễn giả về
             rất  đông,  có  tới  gần  một  vạn,  chúng  tôi  cùng  đi  dự                       chế độ thực dân và đề nghị mọi người không nên quên
             míttinh. Không sao chen được vào bên trong mà đứng ở                                việc lên án chủ nghĩa thực dân. Các cuộc họp lúc đó rất
             ngoài  xa  thì  không  nghe  rõ  vì  hồi  đó  chưa  có  hệ  thống                   sôi nổi, ai nói sai người khác đứng dậy, tranh cãi lại ngay.
             phóng thanh như ngày nay. Tôi chắc anh Nguyễn đã len                                Anh  Nguyễn  có  tinh  thần  chiến  đấu  hăng  hái,  có  tinh
             được vào tới bên trong hội trường. Khi Mácxen Casanh tới,                           thần cách mạng tiến công. Anh có một lối nói sư phạm,
             cả  biển  người  hát  vang  "Quốc  tế  ca"  và  hô  "Lênin  muôn                    có  lý  có  lẽ  để  thuyết  phục  mọi  người.  Lúc  đó  anh  nói
             năm!  Casanh  muôn  năm!  Ủy  ban  Xôviết  muôn  năm!".                             tiếng Pháp giỏi.
             Mácxen  Casanh  đã  lên  diễn  đàn  nói:  "Đối  với  một  đảng                          Anh có đến nhà tôi chơi. Lúc bấy giờ tôi chỉ có một

             viên Xã hội lâu đời như tôi từ 30 năm nay, mơ ước nhìn                              căn  buồng  con,  nghèo  khổ  giữa  Pari.  Tôi  nhớ  rõ  hồi  đó
             thấy một xã hội không có bóc lột là sung sướng biết chừng                           anh bàn luận với tôi về vấn đề đảng. Anh nói một đảng
             nào. Được tới thăm nước Nga, ở đó nhân dân lao động nắm                             cách mạng phải là một đảng có kỷ luật. Một khi đảng đã
             chính quyền. Cách mạng Nga tạo xã hội đó đã phải trải qua                           quyết nghị, không thể có tình trạng mỗi người làm một
             nhiều đau khổ. Chúng ta là người gây ra những đau khổ đó                            cách. Mỗi người đi một nẻo. Phải kết hợp chặt chẽ hành
             vì rằng chính đạn đại bác Pháp, do công dân Pháp sản xuất,                          động  của  đảng  viên  với  nghị  quyết  của  đảng.  Hồi  đó
             do công nhân  xe  lửa  và thủy thủ Pháp chuyên chở đang                             trong Đảng Xã hội có hiện tượng trong buổi họp đảng, bí
             giết bộ đội của nước Cộng hòa Xôviết Nga".                                          thư đảng báo cáo, mọi người thảo luận rồi ra nghị quyết,
                 Tối  hôm  ấy,  bài  nói  chuyện  của  Casanh  làm  tôi  hết                     nhưng  đến  khi  thi  hành  thì  không  ai  làm.  Anh  Nguyễn
             sức phấn khởi và tôi tin tưởng ở Casanh là người sẽ mở                              đến nói chuyện đó và bảo tôi rằng đã đến lúc cần phải có
             cuộc họp vận động gia nhập Quốc tế Cộng sản. Trong các                              một đảng mới, một đảng trong đó không có lề lối làm việc

             cuộc họp chính trị người ta tranh luận rất nhiều về vấn                             như  ở  nghị  viện.  Chúng  tôi  nhận  thấy  tác  phong,  kiểu
             đề Quốc tế Cộng sản. Tôi luôn luôn gặp anh Nguyễn ở                                 cách đấu tranh như ở nghị viện đang là cái tệ trong sinh


                                                                     111                          112
   108   109   110   111   112   113   114   115   116   117   118