Page 114 - http://tvs.nlv.vn/trienlam

lạc đưa tài liệu, sách báo về Việt Nam qua các cảng Hải Phòng và Sài Gòn. Năm
1922, Bùi Lâm là người đứng đầu đường dây này đã thường xuyên đưa các báo
Le Paria (Người cùng khổ), Việt Nam hồn, L’Humanité (Nhân đạo), La Vie

Ouvrière (Đời sống thợ thuyền) và nhiều tài liệu cách mạng khác về nước qua
các tuyến đường biển Marseille - Hải Phòng - Dunkerque - Hải Phòng, Marseille
- Sài Gòn - Hải Phòng. Đồng thời, lúc này cũng phải kể đến vai trò của những
lính thợ Việt Nam về nước. Họ đã được Nguyễn Ái Quốc vận động, bí mật
mang tài liệu, sách, báo, đưa tin về tình hình thế giới, đặc biệt là về Cách mạng
Tháng Mười Nga.
Sau một thời gian hoạt động sôi nổi trong tổ chức Hội Việt kiều yêu nước ở
Paris, trong Đảng Xã hội Pháp, Đảng Cộng sản Pháp và Hội Liên hiệp thuộc
địa…, ngày 13/6/1923, Người quyết định bí mật rời Pháp sang Nga, đất nước
mà từ lâu Người mơ ước đặt chân tới. Người đáp tàu hỏa từ Nga sang Đức. Ở
đây, lấy tên là Chen Vang (Trần Vương), xin thị thực nhập cảnh vào Nga. Ngày
25/6/1923, Người lên tàu Karl Liebnek của Liên Xô khởi hành từ cảng Hamburg

đi Petrograd. Ngày 10/6/1923, Nguyễn Ái Quốc đặt chân lên cảng Petrograd của
Lênin và Cách mạng Tháng Mười.
Hơn một năm ở Liên Xô, Người đã hoạt động rất tích cực trong phong trào
Cộng sản Quốc tế, tham gia Đại hội I Quốc tế Nông dân, Quốc tế Thanh niên,
Quốc tế Phụ nữ, Quốc tế Công hội Đỏ… và đặc biệt là dự Đại hội V Quốc tế
Cộng sản (6/1924), trở thành ủy viên của Bộ phương Đông, phụ trách Cục
phương Nam của Quốc tế Cộng sản, vừa là ủy viên của Hội đồng Quốc tế Nông
dân. Chính trong thời gian này, Người đã nghiên cứu về sự nghiệp xây dựng chủ
nghĩa xã hội ở Liên Xô và đặc biệt là về kinh nghiệm xây dựng Đảng.
Một ngày cuối tháng 10/1924, Nguyễn Ái Quốc rời Mátxcơva đi xuyên

Siberia, nghỉ lại ở Vladivostok rồi xuống tàu viễn dương của Liên Xô đi Trung
Quốc. Người đến Quảng Châu ngày 11/11/1924. Ở Trung Quốc, Người bắt tay
vào việc chuẩn bị những điều kiện về chính trị, tổ chức, lý luận để xây dựng một
đảng cộng sản ở Việt Nam. Người tiến hành mở lớp huấn luyện đào tạo cán bộ
cách mạng ở Quảng Châu, thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, ra
báo Thanh niên nhằm tuyên truyền vận động cách mạng cho quần chúng nhân
dân trong nước.
Lúc này, Người kết hợp với đường dây thủy bộ để đưa thanh niên sang
Quảng Châu đào tạo. Người cử đồng chí Hồ Tùng Mậu về Hải Phòng để xây
1
dựng cơ sở giao thông lập nên “Huệ Quần thư điếm” nhận mối trên các tàu thủy
từ Hải Phòng đi Móng Cái, tiếp đường bộ sang Đông Hưng rồi đi Quảng Châu.

__________
1. Tên hiệu sách do đồng chí Hồ Tùng Mậu mở tại Hải Phòng, năm 1925, làm nơi liên lạc với
các cơ sở cách mạng ở Hà Nội, Nam Định, Thái Bình… và đưa các thanh niên yêu nước sang Quảng
Châu, Trung Quốc để dự lớp huấn luyện chính trị.

112